Przejdź do serwisu tematycznego

Sport
zestaw do pielęgnacji dłoni wspinaczy Crux Hand Care Kit - pełna zawartość

Manicure dla wspinaczy – recenzja zestawu Crux HAND CARE KIT

2025-06-18

Mówi się, że jednym z najważniejszych narzędzi każdego wspinacza są dłonie. Podczas wspinania w skałach albo na panelu, podczas treningów na chwytotablicy czy drążku, właściwie przez cały czas palce…

Pociąg na narty

Pociąg na narty: Minister planuje zimowe połączenia z Alpami

2025-06-11

Minister Infrastruktury zapowiada na antenie Radia Zet uruchomienie sezonowych, bezpośrednich połączeń kolejowych z Polski prosto w Alpy na zimę 2025/2026. Jak wyglądają obecnie połączenia…

Huawei Watch Fit 4, zegarek sportowy w dobrej cenie

2025-05-23

Kolejne budżetowe, a jednocześnie całkiem porządne smartwatche pojawiają się na rynku. W końcu jest w czym wybierać i można w całkiem przyzwoitej ceni złapać całkiem fajne…

Forerunner 970 i 570 – nowe zegarki do biegania od Garmina

2025-05-16

Garmin zaprezentował właśnie dwa nowe zegarki dla biegaczy i triatlonistów. Mają one bogaty pakiet funkcji wspierających ludzi uprawiających te sporty, a także sporo…

Must HEWEA. Poczuj adrenalinę i moc niezawodności

2025-06-06

Miłośnicy off-roadu, przygotujcie swoje maszyny! Już 26 lipca 2025 roku w OFF-ROAD PARK Częstochowa odbędzie się Amatorski Rajd „Must HEWEA” –…

Koniec jazdy quadami w Tatrach?

2025-04-28

Turyści na quadach i motorach crossowych, a także ci, którzy kierują czterokołowymi buggy, mocno uprzykrzają życie mieszkańcom gmin pod Tatrami. Władze Zakopanego, przyłączają się do Poronina…

Drugi Rajd Rowerowy Weteranów już 9 czerwca

2025-06-06

Dnia 9 czerwca 2025 roku w Międzyrzeczu rusza II Rajd Rowerowy Weteranów, w którym to uczestnicy spotkają się w jednym celu: uczczenia pamięci  żołnierzy poległych w misjach poza…

Rowery wodorowe Hyryd Sport Bike 1.0 firmy HydroRide

Rowery Hyryd Sport Bike 1.0 już niebawem w Polsce

2025-05-26

Rowery z napędem wodorowym są przyszłością komunikacji. Łączą ekologię, zdrowy tryb życia i wygodę poruszania się, zwłaszcza po mieście. Już niebawem w Polsce powinny pojawić…

Must HEWEA. Poczuj adrenalinę i moc niezawodności

2025-06-06

Miłośnicy off-roadu, przygotujcie swoje maszyny! Już 26 lipca 2025 roku w OFF-ROAD PARK Częstochowa odbędzie się Amatorski Rajd „Must HEWEA” –…

Tegoroczny Pieniny Ultra-Trail® będzie rekordowy

2025-04-04

W weekend 25-27 kwietnia odbędzie się 12 edycja Pieniny Ultra-Trail®. Jeden z najważniejszych festiwali biegów górskich w Polsce kusi emocjami i nagrodami.

Wynajem łodzi na Mazurach jest po to by podziwiać piękne widoki

Wynajem łodzi na Mazurach 2025: Ile kosztuje Przygoda?

2025-06-02

MAZURY – Kraina Wielkich Jezior właśnie wkracza w czerwcowy klimat. Po najzimniejszym maju od trzech dekad rośnie apetyt na letni relaks na wodzie. Wszyscy wypatrują…

Spływ kajakowy Błękitny San w drugi weekend czerwca

2025-05-06

W dniach 13-15 czerwca 2025 roku odbędzie się piąta edycja Ogólnopolskiego Spływu Kajakowego Błękitny San. Miłośników kajakarstwa i przyrody czeka niezwykła przygoda…

Pociąg na narty

Pociąg na narty: Minister planuje zimowe połączenia z Alpami

2025-06-11

Minister Infrastruktury zapowiada na antenie Radia Zet uruchomienie sezonowych, bezpośrednich połączeń kolejowych z Polski prosto w Alpy na zimę 2025/2026. Jak wyglądają obecnie połączenia…

Rekordowa zima to przedewszystkim turyści w Zermatt

Szwajcarski boom narciarski: Rekordowa zima w Alpach

2025-06-05

Szwajcarskie stoki narciarskie przeżyły prawdziwe oblężenie w sezonie zimowym 2024/2025, bijąc historyczne rekordy liczby noclegów. Wciąż spływają dane podsumowujące minioną zimę…

Poradnik samoobrony – część 2

2021-05-18

W poprzednim odcinku  rozpocząłem cykl artykułów związany z szeroko rozumianą samoobroną. Poruszyłem wówczas aspekt prawny, przeanalizowałem sytuację niebezpieczną (próba kradzieży) i przedstawiłem kilka…

Poradnik samoobrony – część 1

2021-05-12

Kiedy słyszymy słowo samoobrona, zazwyczaj kojarzy nam się z walka związaną z obroną siebie, swoich bliskich lub dobra powierzonego nam pod opiekę. Rozszerzając…

zestaw do pielęgnacji dłoni wspinaczy Crux Hand Care Kit - pełna zawartość

Manicure dla wspinaczy – recenzja zestawu Crux HAND CARE KIT

2025-06-18

Mówi się, że jednym z najważniejszych narzędzi każdego wspinacza są dłonie. Podczas wspinania w skałach albo na panelu, podczas treningów na chwytotablicy czy drążku, właściwie przez cały czas palce…

Góry będą patrzyć na Tatra Fest 2025

Tatra Fest 2025: Święto Gór, Sportu i Ludzi

2025-06-02

Zakopane czeka na wielkie wydarzenie! Już niedługo, od 13 do 15 czerwca, w stolicy Tatr odbędzie się Tatra Fest 2025. To festiwal, który łączy sport na światowym…

Relaks

Lornetka dla dzieci Swarovski MY Junior 7×28 – bo świat jest piękny

2025-06-20

Pamiętam, jak za dziecięcych lat spoglądałem na starą lornetkę wujka i korciło mnie sobie przez nią pooglądać to, co na co dzień było poza zasięgiem. I niby wojskowy…

Bezpieczny kierunek na wakacje? Kraków i Polska!

Bezpieczny kierunek na wakacje? Polska!

2025-06-20

Czy wiecie, że tego lata nie musicie szukać dalekich kierunków, by poczuć się naprawdę bezpiecznie i komfortowo? Okazuje się, że to właśnie Polska w 2025 roku jawi się…

Lornetka dla dzieci Swarovski MY Junior 7×28 – bo świat jest piękny

2025-06-20

Pamiętam, jak za dziecięcych lat spoglądałem na starą lornetkę wujka i korciło mnie sobie przez nią pooglądać to, co na co dzień było poza zasięgiem. I niby wojskowy…

Dzień Dziecka 2025 nie może obyć się bez malowania twarzy

Dzień Dziecka 2025: Atrakcje w 5 największych miastach!

2025-05-28

Pierwszy czerwca to magiczny dzień, w którym cała uwaga skupia się na naszych najmłodszych i Jeśli zastanawiacie się, jak sprawić, by Dzień Dziecka był niezapomniany, zajrzyjcie…

Pyrkon 2025

Pyrkon 2025: Fantastyczna energia opanowała Poznań!

2025-06-14

Od wczoraj Poznań ponownie jest stolicą polskiej fantastyki. W piątek ruszyła dwudziesta trzecia edycja festiwalu Pyrkon, która na teren Międzynarodowych Targów Poznańskich przyciągnęła dziesiątki…

Góry będą patrzyć na Tatra Fest 2025

Tatra Fest 2025: Święto Gór, Sportu i Ludzi

2025-06-02

Zakopane czeka na wielkie wydarzenie! Już niedługo, od 13 do 15 czerwca, w stolicy Tatr odbędzie się Tatra Fest 2025. To festiwal, który łączy sport na światowym…

Pyrkon 2025

Pyrkon 2025: Fantastyczna energia opanowała Poznań!

2025-06-14

Od wczoraj Poznań ponownie jest stolicą polskiej fantastyki. W piątek ruszyła dwudziesta trzecia edycja festiwalu Pyrkon, która na teren Międzynarodowych Targów Poznańskich przyciągnęła dziesiątki…

Floryda – American Police Hall of Fame

2024-11-09

Będąc w okolicy Vailant Air Command warto podjechać do muzeum Police Hall of Fame. To naprawdę rzut beretem i dojechać tam można w pięć minut,…

Targi BookGame 2025 już w ten weekend w Krakowie

2025-03-20

W Krakowie po raz trzeci odbywają się targi gier planszowych i stolikowych BookGame. To jedno z największych wydarzeń tego typu w Polsce.

Zjava, czyli Warszawski weekend z grami

2025-02-13

W najbliższy weekend w Warszawie spotykają się miłośnicy gier fabularnych i planszowych. Wydarzenie to skierowane jest zarówno do nowicjuszy jak i weteranów tego typu rozrywek.

Między historią a fikcją – czy warto przeczytać „Wojnę Wschodnią. Kroniki”?

2025-02-14

Co by było, gdyby zimna wojna przerodziła się w otwarty konflikt zbrojny?
Piotr Langenfeld w swojej książce „Wojna Wschodnia. Kroniki” zabiera nas do alternatywnej wersji historii Polski…

„Zabić Ukrainę. Alfabet rosyjskiej agresji” – wojna oczami reportera

2025-02-12

Marcin Ogdowski to jeden z najbardziej cenionych polskich korespondentów wojennych, znany z bezkompromisowych, rzetelnych i często brutalnie szczerych relacji z frontów wojennych. Jego najnowsza książka,…

Lornetka dla dzieci Swarovski MY Junior 7×28 – bo świat jest piękny

2025-06-20

Pamiętam, jak za dziecięcych lat spoglądałem na starą lornetkę wujka i korciło mnie sobie przez nią pooglądać to, co na co dzień było poza zasięgiem. I niby wojskowy…

algi atakują Morze Śródziemne

Wakacje w cieniu inwazji: Algi, które najechały Morze Śródziemne

2025-06-09

Planujesz wakacje na słonecznych wybrzeżach Morza Śródziemnego? Wybierasz Hiszpanię, Portugalię a może Sycylię albo Majorkę? Zanim spakujesz walizki, poznaj nowe wyzwanie, z którym mierzą się…

Zagrożenie ze strony niedźwiedzi!

2025-04-04

Przełom marca i kwietnia to okres kiedy głodne niedźwiedzie opuszczają swoje gawry po zimowym śnie. Spotkanie z kudłatymi zwierzętami jest w tym okresie najbardziej niebezpieczne.

Zamknięte szlaki w Karkonoskim Parku Narodowym

2025-03-14

Zaczyna się sezon godowy cietrzewi i sokołów. Od 15 marca zamknięte będą niektóre szlaki po polskiej i czeskiej stronie Karkonoszy.

Bezpieczny kierunek na wakacje? Kraków i Polska!

Bezpieczny kierunek na wakacje? Polska!

2025-06-20

Czy wiecie, że tego lata nie musicie szukać dalekich kierunków, by poczuć się naprawdę bezpiecznie i komfortowo? Okazuje się, że to właśnie Polska w 2025 roku jawi się…

Kolej na Lato 2025

2025-06-17

Od 15 czerwca PKP Intercity startuje z projektem „Kolej na Lato 2025”, największą letnią ofensywą w historii przewoźnika. Rekordowa liczba pociągów, szybsze przejazdy do nadmorskich…

Turystyka
w schoniskach można było spać na glebie

Nie będzie już „gleby”?

2025-06-20

Wszyscy, którzy kochają górskie wędrówki i noclegi w schroniskach PTTK, dobrze znają to pojęcie – „gleba”. To symbol przygody, spontaniczności i oczywiście wolności. Jednak ta kultowa tradycja…

Samochodem przez USA: z Las Vegas do Yellowstone, cz. 21 Park Narodowy Capitol Reef

2025-06-20

Zobaczenie Goblin Valley nie zajęło nam dużo czasu, a zaraz obok był kolejny Park Narodowy, którego nie sposób było pominąć. Położony w sercu południowego Utah,…

Samochodem przez USA: z Las Vegas do Yellowstone, cz. 21 Park Narodowy Capitol Reef

2025-06-20

Zobaczenie Goblin Valley nie zajęło nam dużo czasu, a zaraz obok był kolejny Park Narodowy, którego nie sposób było pominąć. Położony w sercu południowego Utah,…

Cogiteon

Muzeum Lotnictwa Polskiego i Centrum Nauki Cogiteon łączą siły

2025-06-17

Od zeszłego czwartku, dzięki nowemu porozumieniu między Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie a Małopolskim Centrum Nauki Cogiteon, turyści chcący odwiedzić obie instytucje zapłacą…

w schoniskach można było spać na glebie

Nie będzie już „gleby”?

2025-06-20

Wszyscy, którzy kochają górskie wędrówki i noclegi w schroniskach PTTK, dobrze znają to pojęcie – „gleba”. To symbol przygody, spontaniczności i oczywiście wolności. Jednak ta kultowa tradycja…

nadrzeczny krajobraz

Domek myśliwski w krainie bocianów

2025-06-09

Wędrówki z namiotem na plecach są dla mnie synonimem wolności. Mamy przy sobie wszystko, co jest niezbędne do przetrwania (przynajmniej na kilka następnych dni). Możemy robić…

Dubrownik piękne, historyczne miasto

Dubrownik mówi: „Respect the City”

2025-06-09

Dubrownik, perła Adriatyku, staje przed Tobą otworem… ale na nowych zasadach! Zmagając się z nadmiarem turystów, miasto zaostrza słynną kampanię „Respect the City”. Od 2025…

Podlaski Bon Turystyczny, co trzeba wiedzieć?

2025-05-27

W niedzielę pierwszego czerwca rusza druga transza dofinansowań na Podlaski Bon Turystyczny. Przypominamy co trzeba wiedzieć by odebrać bon i zapłacić nim za odpowiedni nocleg.

Samochodem przez USA: z Las Vegas do Yellowstone, cz. 20 Goblin Valley State Park

2025-05-27

Po opuszczeniu Moab i Parku Narodowego Arches, czekało na nas jeszcze dosłownie kilka ciekawych miejsc do odwiedzenia. Wyjechaliśmy z samego rana i ruszyliśmy do Goblin Valley State…

Samochodem przez USA: z Las Vegas do Yellowstone, cz. 19 Arches National Park

2025-05-10

Noc spędziliśmy w Moab. Uwielbiam to miasteczko. Roi się tam od hoteli, sklepów z pamiątkami i świetnych restauracji. To miejsce to jaka sama nazwa wskazuje „Gateway to outdoors”…

Samochodem przez USA: z Las Vegas do Yellowstone, cz. 21 Park Narodowy Capitol Reef

2025-06-20

Zobaczenie Goblin Valley nie zajęło nam dużo czasu, a zaraz obok był kolejny Park Narodowy, którego nie sposób było pominąć. Położony w sercu południowego Utah,…

UOKIK skontroluje linie lotnicze

UOKiK skontroluje tanie linie

2025-06-18

Tanie linie lotnicze – wygoda czy ukryte koszty? UOKiK mówi „sprawdzam”! Dowiedz się, dlaczego popularni przewoźnicy znaleźli się pod lupą Urzędu i jak…

w schoniskach można było spać na glebie

Nie będzie już „gleby”?

2025-06-20

Wszyscy, którzy kochają górskie wędrówki i noclegi w schroniskach PTTK, dobrze znają to pojęcie – „gleba”. To symbol przygody, spontaniczności i oczywiście wolności. Jednak ta kultowa tradycja…

zestaw do pielęgnacji dłoni wspinaczy Crux Hand Care Kit - pełna zawartość

Manicure dla wspinaczy – recenzja zestawu Crux HAND CARE KIT

2025-06-18

Mówi się, że jednym z najważniejszych narzędzi każdego wspinacza są dłonie. Podczas wspinania w skałach albo na panelu, podczas treningów na chwytotablicy czy drążku, właściwie przez cały czas palce…

Atrakcje Turystyczne Bułgarii -

Atrakcje turystyczne Bułgarii: Podróż przez świat historii i natury

2025-06-13

Bułgaria dla wielu Polaków wciąż kojarzy się głównie ze Złotymi Piaskami i przystępnymi cenowo wakacjami All-Inclusive. To obraz prawdziwy, ale zaledwie fragment fascynującej mozaiki,…

Szybki wypad do Wenecji? Szykuj się na ekstra wydatek

2025-06-11

Wakacje tuż, tuż, a wielu z Was zapewne marzy o słonecznej Italii. Kiedy już wybierzecie się do Włoch, trudno będzie oprzeć się pokusie, by nie zajrzeć…

Bezpieczny kierunek na wakacje? Kraków i Polska!

Bezpieczny kierunek na wakacje? Polska!

2025-06-20

Czy wiecie, że tego lata nie musicie szukać dalekich kierunków, by poczuć się naprawdę bezpiecznie i komfortowo? Okazuje się, że to właśnie Polska w 2025 roku jawi się…

Protesty anty-turystyczne. Mieszkańcy mówią „nie”!

2025-06-16

Wakacje na południu Europy to dla wielu raj, lecz dla mieszkańców bywają koszmarem. 15 czerwca 2025 roku tysiące ludzi wyszło na ulice hiszpańskich, włoskich…

Sezon na poroża

2025-03-07

Na początku marca sezon, w którym samce jeleni i danieli zrzucają swoje poroże. Naturalnie znalezione rogi mogą być ciekawą pamiątka z wycieczki, ale gdzie i w jakich okolicznościach…

Schronisko PTTK na Magurze Małastowskiej powróci!

2025-02-12

Zamknięte w 2021 roku Schronisko PTTK na Magurze Małastowskiej ma zostać odnowione i rozbudowane. Prace ruszą wiosną.

Camper & Travel i SlowTravel – targi aktywnego wypoczynku

2025-04-24

Już najbliższy weekend na terenie Targów Kielce odbędą się dwa wydarzenia, które powinny zainteresować wszystkich miłośników aktywnego spędzania wolnego czasu. W świętokrzyskiej…

Czwarty Warsaw Caravaning Festival już za trzy tygodnie

2025-04-23

W drugi majowy weekend na warszawskim Torze Służewiec odbędzie się czwarta edycja zlotu Warsaw Caravaning Festival. Wielbiciele caravaningu zachęcają wszystkich do odwiedzin na festiwalu…

Człowiek

Lornetka dla dzieci Swarovski MY Junior 7×28 – bo świat jest piękny

2025-06-20

Pamiętam, jak za dziecięcych lat spoglądałem na starą lornetkę wujka i korciło mnie sobie przez nią pooglądać to, co na co dzień było poza zasięgiem. I niby wojskowy…

Grit X2

Polar Grit X2. Kompaktowy zegarek dla globtroterów

2025-06-18

Polar prezentuje Grit X2 – kompaktowy i wytrzymały zegarek outdoorowy, który ma zredefiniować rynek urządzeń do noszenia. Nowy model łączy flagowe technologie marki, w tym…

Nowe noże SIG Sauer x Eikonic Knife Company

2025-06-13

SIG Sauer, pochodzący z USA producent broni palnej, połączył siły z marką Eikonic Knife Company, aby stworzyć nową linię noży składanych klasy…

Recenzja systemu oświetlania Wisport Sunfibre

2025-06-06

Widoczność na drodze jest motywem przewodnim niezliczonych kampanii informacyjnych. Zwłaszcza kiedy napotkamy niespodziewane trudności, takie jak mgła, śnieżyca czy deszcz, ryzyko wypadków…

Garmin Venu X1

Garmin Venu X1. Stylowy smartwatch premium od Garmina

2025-06-16

Garmin rozszerza swoją ofertę premium o bardzo stylowy model Venu X1, kierując go do klientów, dla których zaawansowane funkcje smart są równie ważne, co rozbudowane możliwości…

Nowe noże SIG Sauer x Eikonic Knife Company

2025-06-13

SIG Sauer, pochodzący z USA producent broni palnej, połączył siły z marką Eikonic Knife Company, aby stworzyć nową linię noży składanych klasy…

Amazfit Balance 2 w dwóch odsłonach

Amazfit Balance 2: “Średniopółkowiec” z potencjałem

2025-05-29

Na horyzoncie pojawia się kolejna świeżynka od Zepp Health – Amazfit Balance 2. Ten najnowszy smartwatch chińskiego producenta to nie tylko ewolucja, ale spory skok w przód…

Forerunner 970 i 570 – nowe zegarki do biegania od Garmina

2025-05-16

Garmin zaprezentował właśnie dwa nowe zegarki dla biegaczy i triatlonistów. Mają one bogaty pakiet funkcji wspierających ludzi uprawiających te sporty, a także sporo…

Kosmiczne jedzenie Astro menu od LYOFOOD w sprzedaży

2025-05-23

LYOFOOD, polski producent żywności liofilizowanej, wprowadza do dystrybucji nowe Astro menu, w skład którego wchodzą polskie dania oraz desery stworzone na potrzeby projektu Bonus Food…

Pierwszy hotel Mövenpick w Polsce

2025-02-10

6 lutego w Karpaczu otwarty został pierwszy w Polsce hotel należący do szwajcarskiej sieci Mövenpick. W pięciogwiazdkowym hotelu gości czeka ponad sto pokoi wraz z odpowiednim…

Patagonia

Śmieciozoik. Patagonia stanęła do walki z fast fashion

2024-08-26

Patagonia w filmie „The Shitthropocene” ostrzega przed erą „taniego szajsu” i niekończącej się konsumpcji. Choć humorystyczny ton nawiązuje do stylu Philomeny Cunk, przekaz filmu…

Tani sprzęt – problem czy rozwiązanie? Recenzja refleksyjna

2024-04-26

Ale tandeta… Do czego to ma służyć? Z czego to zrobili, z gumolitu? Ostrości nie trzyma i gnie się na wszystkim! Ale słabe szwy… I już się sprało… Oraz wiele, wiele innych narzekań.…

Guns N’ Roses zagra na Rock For People!

2024-12-09

Organizatorzy festiwalu Rock For People, który organizowany jest w Hradec Kralove w Czechach, ogłosili dzisiaj kolejną gwiazdę, dodając jednocześnie piąty dzień. Z okazji 30.…

Rock For People – znamy pierwsze gwiazdy!

2024-11-14

Rock for People zachwycił fanów ogłoszeniem pierwszych trzydziestu artystów – w tym dwóch headlinerów – którzy wystąpią na 30. edycji festiwalu. W lecie Park…

Grit X2

Polar Grit X2. Kompaktowy zegarek dla globtroterów

2025-06-18

Polar prezentuje Grit X2 – kompaktowy i wytrzymały zegarek outdoorowy, który ma zredefiniować rynek urządzeń do noszenia. Nowy model łączy flagowe technologie marki, w tym…

Garmin Venu X1

Garmin Venu X1. Stylowy smartwatch premium od Garmina

2025-06-16

Garmin rozszerza swoją ofertę premium o bardzo stylowy model Venu X1, kierując go do klientów, dla których zaawansowane funkcje smart są równie ważne, co rozbudowane możliwości…

Grit X2

Polar Grit X2. Kompaktowy zegarek dla globtroterów

2025-06-18

Polar prezentuje Grit X2 – kompaktowy i wytrzymały zegarek outdoorowy, który ma zredefiniować rynek urządzeń do noszenia. Nowy model łączy flagowe technologie marki, w tym…

Ze Smart Band 10 można śmiało wybrać się pobiegać

Wszystko co wiemy o Xiaomi Smart Band 10

2025-06-10

Xiaomi przygotowuje się do wprowadzenia na rynek nowej generacji swojej popularnej opaski fitness, Smart Band 10. Urządzenie ma zaoferować większy ekran i częściowo aluminiową…

Lornetka dla dzieci Swarovski MY Junior 7×28 – bo świat jest piękny

2025-06-20

Pamiętam, jak za dziecięcych lat spoglądałem na starą lornetkę wujka i korciło mnie sobie przez nią pooglądać to, co na co dzień było poza zasięgiem. I niby wojskowy…

Bezpańskie psy

Bezpańskie psy pod ostrzałem. Turyści rozśwcieczeni

2024-08-28

Nowe tureckie prawo jest skierowane bezpośrednio w bezpańskie psy, których na tę chwilę jest około 4 milionów w całym kraju. Prawo wymusza na gminach ubój tych zwierząt…

Kalendarium

Krakowski Festiwal Górski 2024 – pięć rzeczy, które trzeba wiedzieć

2024-12-05

Krakowski Festiwal Górski odbędzie się już w najbliższy weekend (7-8 grudnia) w Centrum Kongresowym ICE Kraków. Pasjonaci gór i wspinacze – jeśli jeszcze…

Pol'and'Rock

Pol’and’Rock Festival 2024. Kolejne gwiazdy zapowiedziane

2024-06-28

Coraz więcej gwiazd dołącza do line-upu Pol’and’Rock Festival 2024. Co więcej, ostatnio ogłoszono artystę, który z pewnością zaskoczy wielu fanów. Kogo zobaczymy na scenie podczas…

Wojna konserwą się toczy

Historia wojen pisana jest zazwyczaj przaśnym językiem statystyk, danych osobowych, dat potyczek i wielkich bitew, typów maszyn i biografiami zwycięskich dowódców. Historia wybranych konfliktów, przedstawiona być powinna nieco inaczej. Trzeba wymieszać ze sobą dane i statystyki ze wspomnieniami, raportami bojowymi, relacjami pisanymi bezpośrednio po walce, a nawet przepisami kulinarnymi. To pozwoli otrzymać ten nie zawsze znany obraz wojny widzianej znad stołu, paczki przesłanej rekonwalescentowi czy wreszcie, oblicza najprawdziwszego głodu.

Historia wojskowych racji żywnościowych

Głodu, który jest najlepszą z przypraw, który doskwierał w okopach, który zaglądał oczyma wychudłej śmierci w obozach jenieckich czy podczas oblężeń. Obraz emocji towarzyszących jedzeniu w ogarniętej wojenną pożogą rzeczywistości, jedzeniu, które tak na dobrą sprawę jest nie tylko koniecznością, ale i przyjemnością, a zatem swoistym zaprzeczeniem wojny – oczywiście dla tych, którzy rozróżniają jedzenie od odżywiania.


Reprodukcje konserw wojsk amerykańskich ze zróżnicowaną zawartością, słodyczami, mięsem z mieszanką warzywną, mięsem z fasolą. /Zdjęcie: http://yankreenactment.nl/

Tatarskie początki

Zaczynamy od konserw wojskowych, a właściwie wojskowego konserwowania żywności. Wprawdzie przykładów można znaleźć wiele, jednak problematyka głodu była szczególna zwłaszcza dla Tatarów. Nie potrzebowali oni wiele. Chleb nie był im konieczny, z powodów oczywistych z upodobaniem jedli koninę. Wołowina, kozina czy jagnięcina gościła na tatarskich stołach rzadziej. Jeżeli dysponowali mąką, mieszano ją z krwią zwierząt, gotowano, a następnie smażono. Dieta tatarska była prosta, a duże dystanse pokonywane przez jeźdźców wymagały konserwowanej żywności:

Z mięsem zaś postępują w ten sposób – dzielą ja na części i trzy z nich oddają towarzyszom, którzy go nie mają, dla siebie zatrzymując jedynie część zadnią, krając je na jak najszersze płaty w najbardziej mięsistym i obfitym miejscu na grubość zaledwie jednego do dwóch palców. Pokrojone płaty kładą na końskim grzbiecie i solą z wierzchu, powodując, by jak najwięcej krwawiły. Koni dosiadają i jadą dwie lub trzy godziny w tempie, w jakim kroczy całe wojsko. Następnie zsiadają, odsalają mięso, odwracają jego plastry, a palcami zbierają potną pianę i zraszają owe potrawy w obawie, by zbytnio się nie zeschły. Uczyniwszy to, ponownie je solą i krwawienie dość silne powodując, raz jeszcze galopują godzin dwie lub trzy. Wówczas mięso należycie skruszone się staje, jakby duszone, podług ich gustu.

W okresie nowożytnym, gdy armie uczestniczące w szeregu wojen, które przetoczyły się przez Europę, należało żywić w sposób zorganizowany, zaopatrzenie przeznaczone na kolejnych kilka dni jechało taborami. Ten system dawał np. armii pruskiej, wyposażanej w zapasy na 8 dni, trzydniową przewagę w zaopatrzeniu nad adwersarzami, którzy z reguły byli zaprowiantowani na 5 dni marszu. Jeżeli chodzi o mięso, było ono wówczas zazwyczaj suszone lub solone.
Również świeże mięso pojawiało się w jadłospisie. Była to zazwyczaj wołowina, gdyż wieprzowina nie była samobieżna, a także łatwiej się psuła. W warunkach frontowych nie gardzono także koniną. Mięsa generalnie nie było czym przyprawiać. Solono je prochem, no i truto się przy tej okazji. Jeśli był czas i sposobność, to po prostu doprawiano tym, co było, rosło lub hodowano w okolicy.


Tłuszcz i węglowodany niejednokrotnie były podstawowym źródłem energii. Przykładem takiego jadłospisu była słonina konserwowa, oraz chleb wypiekany z mąki pytlowej

Słoiki Napoleona

Odwiecznym sposobem umożliwiającym przechowywanie żywności w krótszym czasie było gotowanie. Dopiero epoka napoleońska wprowadziła pewną nowinkę do żołnierskiej diety. W 1810 w związku z ogłoszonym przez Napoleona konkursem na opracowanie skutecznej metody konserwowania żywności dla wojska, Nicolasowi F. Appert wypłacono 12 tysięcy franków. Paryski cukiernik i piekarz w 1795 metodą prób i błędów opracował sposób gotowania mięsa i jarzyn w hermetycznie zamkniętych, szklanych naczyniach. Okazało się, że wysterylizowane produkty nie psuły się dopóki naczynia nie zostały otwarte. Tak powstały pierwsze konserwy.
Żywność ta bardzo smakowała francuskiej armii i marynarce. Wynalazca otrzymał nagrodę wraz z dużym kontraktem na dostawy butelkowanej zupy i warzyw dla wojska. Pieniądze zainwestował w fabrykę żywności, ale niestety zapomniał zastrzec prawa do swojego wynalazku, co w krótkim czasie doprowadziło go do ruiny.
Napoleon Bonaparte nie wprowadził żadnych poważnych zmian w ówczesnym wojsku. Jego żołnierze byli uzbrojeni podobnie jak za czasów Fryderyka Wielkiego. Potrafił jednak do maksimum wyzyskać reformy wprowadzone do francuskiej armii przez rewolucję. Zgodnie z jego dewizą: dobry żołnierz to taki, który dobrze maszeruje.
Z powodu niemożności utrzymania magazynów wojskowych żołnierz napoleoński stosunkowo wiele nosił w plecaku (namiot, koc, zapasowe podeszwy do butów) i żywił się głównie dzięki masowym rekwizycjom (ten system załamał się w czasie wojny rosyjskiej). W 1804 we Francji po raz pierwszy puszkowano żywność. Cesarz Francuzów nie tylko dzięki osobistej odwadze był uwielbiany przez żołnierzy. Lubił skromny, ciemnozielony mundur oficera artylerii i żywił się razem z nimi z kotła. Oczywiście tylko w polu, gdyż jak można stwierdzić, choćby z ewolucji jego wizerunku na portretach, lubił sobie czasem dogodzić.

Konserwy mięsne armii CK Austrii i Francji:
– Kawałki otrybowanego mięsa o masie 2-3 kg wkłada się do metalowych brytfann w ilości około 20 kg.
Na 20 kg mięsa wieprzowego dodaje się :
– 750 g cebuli drobno krojonej
– 350 g marchewki
– 125 g pietruszki
– 250 g soli
– 25 g pieprzu
– 800 g tłuszczu
Następnie wszystko piecze się w piecu o temperaturze 250-260 stopni i wkłada do puszek w porcjach po 190 g. Na jedną puszkę wychodzi 310-330 surowego mięsa.

Puszki na konserwy

Nic w tym zresztą dziwnego, bo mimo wojennych zawieruch sztuka kulinarna na przełomie XVIII i XIX stulecia przeżywała rozkwit. Takie nazwiska jak Brillat-Savarin czy Beauvillier, który w 1782 otworzył pierwszą restaurację, po dzień dzisiejszy są znane miłośnikom kuchni. Jadano, przynajmniej w sztabach, relatywnie dobrze. Żołnierzom w polu pozostawały kuchnie polowe albo konserwy.
Po zakończeniu wojen napoleońskich wiek XIX wydaje się w Europie stuleciem spokoju. Ciekawym jednak kulinarnie i militarnie. Jest to bowiem czas licznych rewolucji i powstań narodowych. Poza Bałkanami, wyzwalającymi się spod władzy Turcji i Półwyspem Apenińskim gdzie dochodzi do zjednoczenia Włoch, nie ma wielkich zmian na mapie Europy w wyniku wojen między państwami. Takie tam spokojne i dostatnie czasy.
Nie oznacza to bynajmniej, że obyło się bez wielkich zmian w systemie żywienia armii. W Anglii pierwszy raz zastosowano puszki blaszane do przechowywania konserw. Patent na nie uzyskał w 1810 Peter Durand. Swój pomysł sprzedał dwóm angielskim wynalazcom: Johnowi Hallowi i Bryanowi Donkinowi, którzy użyli hermetycznych stalowych pojemników, zalutowanych cyną. Od 1812 w konserwy mięsne i puszkowane zupy była już zaopatrywana brytyjska armia i marynarka wojenna. O ich jakości może świadczyć fakt, że na początku naszego stulecia znaleziono puszkę zagubioną w obozowisku badaczy polarnych. Przeleżała ona na powietrzu 87 lat, a mimo to po otwarciu wciąż nadawała się do spożycia.

Smaki nowego świata

Na kontynencie amerykańskim, pod koniec XVII wieku, w okresie walk z Indianami pojawiły się racje polowe lub racje marszowe nazywane Pemmican. Produkowano je w następujący sposób: Jedzenie owo (pemmican), nazywane przez Siouxów z Dakoty wasna wytwarzane było przez zbicie bizoniego mięsa na strzępki, wymieszanie z suszonymi jagodami lub owocami czeremchy, upchanie do woreczków i zalanie rozpuszczonym łojem.
Nie były one wprawdzie konserwami w dzisiejszym rozumieniu tego słowa, ale z racji metody i popularności, używano ich jeszcze przez całe następne stulecie. W okresie Wojny Secesyjnej (1861-1865) system żywienia polowego znacznie się poprawił. Pojawiły się Soldier’s Rest, budynki w których żołnierze otrzymali posiłek złożony z wieprzowiny, chleba i kawy. Także tam zazwyczaj działał przedstawiciel Towarzystwa Pomocy Żołnierzom, który opiekował się chorymi żołnierzami.
Podczas wojny amerykańsko-hiszpańskiej w 1898 racje polowe oprócz tradycyjnej wołowiny, mąki lub chleba, fasoli, ziemniaków, kawy, cukru, octu, soli, pieprzu zostały wzbogacone konserwami.


Konserwowa słonina prasowana była popularnym wyborem kuchni wojskowych ze względu na wysoką kaloryczność i długi okres przydatności do spożycia.

Podczas I wojny

Udział USA w kolejnej wojnie, tym razem toczącej się w Europie, okazał się wyjątkowo skuteczny w ostatnich miesiącach zmagań. Razem z oddziałami amerykańskimi na arenę Wielkiej Wojny weszły przysmaki zza oceanu. Dowództwo armii amerykańskiej opracowało system racji polowych, dzielących się na rezerwowe, okopowe i awaryjne.
Pierwsze były wydawane żołnierzom, gdy dostawa żywności z kotła była niemożliwa. Racja rezerwowa miała pozwolić wyżywić jednego żołnierza przez jeden dzień i składała się z jednofuntowej konserwy wołowej (450 g), dwóch ośmiouncjowych puszek chleba (240 g każda), 2,5 uncji cukru (75 g), 1 1/12 uncji (35 g) kawy, 0,16 uncji (5 g) soli, co łącznie dawało około 3300 kalorii. Żywność była smaczna i pożywna, jednak system pakowania w cylindryczne puszki był w stosowaniu daleki od wygodnego.

Jedna z konserw wydawanych brytyjskim żołnierzom podczas I Wojny Światowej – gulasz wołowy z warzywami wytwarzany przez przedsiębiorstwo Maconochie Bros. /Zdjęcie: Imperial War Museum

Gulasz Maconochie. Receptura na jedną puszkę
– 340 g wołowiny (lub jedną puszkę wołowiny )
– 140 g ziemniaków
– 30 g marchwi
– 30 g cebuli
– 30 g gotowanej fasoli (biała fasola, taka jak z puszki )
– 60 ml woda lub bulion wołowy
– 1 łyżka (15 ml) mąki
– 1 łyżka (15 ml) tłuszczu (smalec lub wytopiony tłuszcz wołowy)
– do smaku sól
W przypadku stosowania świeżej wołowiny, pokroić na półcalowe kawałki. Ziemniaki i marchew cięte na grube plastry. Dodać cebuli pociętej półcalowe kawałki. Gotować w niewielkiej ilości wody aż wołowina, ziemniaki, marchew i cebula zmiękną. Tłuszcz rozgrzać na patelni. Dodać gotowane ziemniaki, marchew, cebulę, fasolę i wołowinę. Trzymać na średnim ogniu. Zrobić ciasto na bazie wody z mąką, a następnie dodać do gulaszu. Gotować, aż zgęstnieje. Dodać sól do smaku.
W przypadku wykorzystania puszkowanej wołowiny: do gotowanych warzyw, dodać ciasto i gotować, aż zgęstnieje. Dodać konserwę i dokładnie podgrzać.

Racje okopowe, jak sama nazwa wskazuje, przeznaczone były dla żołnierzy na pierwszej linii i pozwalały na wyżywienie 25 ludzi przez jeden dzień. Nowoczesne i dobrze przygotowane konserwy zawierały mięso wołowe, łososia i sardynki, oraz dodatkowo sól, cukier, kawę, alkohol i papierosy. Paczki były duże i zabezpieczone przed działaniem wilgoci i ewentualnie gazów bojowych. Taki poziom ochrony czasem nastręczał problemów z ich otwarciem. Żywność z nich można było spożywać także bez podgrzewania.
Racje awaryjne, zwane żelaznymi pozwalały nie umrzeć z głodu w sytuacji awaryjnej i zawierały schowane w metalowej puszce 3 trzyuncjowe (90 g) ciastka, suszoną wołowinę i 3 jednouncjowe (30 g każda) czekolady. Racja mieściła się w kieszeni. Tego typu rozwiązanie wydawano również w lotnictwie.
Kolejna światowa wojna, już druga, także stała pod znakiem konserw. Niemieckie racje żywności na jeden dzień dla oddziału podróżowały w jego kuchni polowej. Zapas na kolejne dwa dni w taborach. Dodatkowo w dywizyjnej kolumnie transportowej wieziono zasób wystarczający na jeszcze jeden dzień dla wszystkich oddziałów wchodzących w jej skład.

Aprowizacja dla oddziałów niemieckich w trakcie II wojny:
1. Dzienne racje (pakiet żywnościowy Wehrmachtu, racja polowa):
a) na zimno
– 750 g chleba
– 150 g tłuszczu zwierzęcy lub roślinny: masło, smalec, margaryna
– 120 g kiełbasy (świeżej lub w puszce) lub konserwa rybna lub ser
– do 200 g marmolady lub sztucznego miodu
b) Na ciepło
– 1000 g kartofli (częściowo zamienne z 250 g. świeżych warzyw, 150 g warzyw z puszki lub 125 g produktów mącznych, ryżu, itp.)
– do 250 g. świeżego mięsa
– 15 g przypraw
– 8 g kawy naturalnej
– 10 g ersatzu kawy (lub herbaty)
– jajko
– owoce
– czekolada itp.
2. Porcja żelazna (na żołnierza przypadały dwa zestawy zwane pełną żelazną racją). W jej skład wchodziło:
– 250 g sucharów
– 200 g konserwowego mięsa
– 150 g zupy w puszce (lub koncentratu zupy)
– 20 g mielonej i zapakowanej kawy

3. Podczas wykonywania zadania bojowego żołnierz otrzymywał zmniejszoną żelazną rację. Mógł ją naruszyć tylko na rozkaz (co czasami było tylko teorią). Zawierała ona:
– 250 g sucharów
– 200 g konserwowego mięsa i była noszona w plecaku lub chlebaku.

Aprowizacja niemieckiej armii w rzeczywistości wojennej wyglądała mniej więcej tak: Z nastaniem mroku stanowiska czekały na wyżerkę. Żołnierze-tragarze posuwali się do przodu by dostarczyć prowiant i listy. Ostatnie przyszły około 2 tygodni temu. Co do ciepłego posiłku to była to najczęściej manierka kawy i menażka z posiłkiem 1-garnkowym (1 danie). Zimny prowiant to pół chleba, łyżka margaryny i sztucznego miodu, około 150 g mięsa lub sera. Każdy jadł jak chciał, ale następny prowiant przychodził dopiero za 24 h.
Żołnierz wyposażony był także w Eiserne Portion (żelazną porcję), która przeznaczona była do wykorzystania tylko w szczególnych okolicznościach, na rozkaz dowódcy oddziału. Składała się w praktyce z niewielkiej ilości Zwiebacku, czyli dwukrotnie pieczonych sucharów z pszennej mąki i małej puszki Dauerfleisch, mięsa w konserwie.
Niemieckie oddziały otrzymywały także konserwowany chleb w kartonie, zwany Dauerbrot. Na linii frontu lub obszarze przyfrontowym, żołnierze Wehrmachtu jedli zwykle na kolację żytni chleb z margaryną i wędzoną kiełbasą. Na froncie wschodnim zdarzało się nieraz, że Niemcy mieli do dyspozycji tylko gotowane ziemniaki, a w miarę przedłużania się działań wojennych ich sytuacja zaopatrzeniowa systematycznie się pogarszała.
W wielu przypadkach nawet te porcje pozostawały jedynie w sferze żołnierskich marzeń. Odzwierciedleniem tego była także gwara żołnierska i wiele z niej określeń dotyczących diety: Eiserne Kuh – żelazna krowa (puszkowane mleko), Fliegerbier – piwo pilotów (lemoniada), Gulaschkanone – działo gulaszowe (kuchnia polowa), Horst Wessel Suppe – zupa Horsta Wessela (mięso i inne składniki które powinny wchodzić w skład posiłków, a nie ma ich w nim), Küchenbulle – kuchenny policjant (kucharz), Stalintorte – tort Stalina (stary, twardy chleb).


Tuszonka, lub też swinaja tuszonka. Konserwa będąca podstawowym źródłem pożywienia Armii Czerwonej. Co ciekawe, była ona produkowana w USA i dostarczana do ZSRR w ramach wsparcia sojuszniczego


Elementy amerykańskich racji żywnościowych typu C, wydawanych w latach 1938 – 1958. Konserwy wojsk amerykańskich ze zróżnicowaną zawartością, słodyczami, mięsem z mieszanką warzywną, mięsem z fasolą /Zdjęcie: Mesa Historical Museum

Czas małpy

Wojna jednak wreszcie się skończyła. W dniu 2 września 1945 w Zatoce Tokijskiej na okręcie Missouri przedstawiciele Japonii podpisali akt bezwarunkowej kapitulacji. Zakończyła się II wojna światowa, a rozpoczęła kolejna era konfliktów, mniejszych, zimnych gorących. Tak czy inaczej, armie wszystkich krajów świata musiały funkcjonować dalej.
Opisując, a właściwie sygnalizując tematykę konserw wojskowych nie sposób nie wspomnieć o słynnej małpie. Dziś jest to wręcz kultowa konserwa tłuszczowo-mięsna. Po otwarciu puszki widać delikatną warstwę galaretki, pod którą kryje się aromatyczne mięso. Przeznaczona była do konsumpcji, że użyjemy tak wyrafinowanego terminu, na ciepło bądź zimno. W pierwszym przypadku podgrzewano ją i mieszano z kaszą lub ziemniakami. Tłuszcz, który stanowił część składu konserwy, pozwalał w polowych warunkach podgrzać mięso w kociołku i zapobiegał przypaleniu. Na zimno owo cudo kulinarne jedzono z chlebem lub konsumowano po prostu samo mięso.

Sposób otwierania pudełek z konserwami z mięsa (oryginalny zapis):
Konserwowane mięso nie daje się łatwo wyjąć z puszek półokrągłych, należy przeto zachować pewne ostrożności przy tej operacji. Obetrzeć starannie pudełko. Odpowiednim nożem okroić brzeg pokrywy naokoło, o ile to jest możliwe, pudełko powinno być zanurzone we wrzątku. Po czym wywrócić puszkę dnem do góry na półmisku, a zawartość jej wysunie się w zbitej masie.
Gdyby mięso z trudem wychodziło, wystarczy zrobić dziurę w dnie przeciwległym i uderzać w ten otwór dłonią, a skutek wnet nastąpi. Chodzi przede wszystkim o to, żeby niepotrzebnie mięsa nie kruszyć, jest ono bowiem bardzo rozgotowane i rozsypuje się z łatwością. Przyrządzając konserwę z wołowego mięsa na gorąco, trzeba dopiero w ostatniej chwili mieszać je z gorącym sosem.

Interesująca jest nie tylko receptura owej konserwy ale i sama nazwa. Jeżeli wierzyć jednej z opinii na ten temat, małpa pojawiła się w szeregach Błękitnej Armii gen. Hallera. Francuskie konserwy mięsne jakie wydawano żołnierzom były produkowane w różnych miejscach, w tym i na Madagaskarze, będącym w okresie Wielkiej Wojny kolonia francuską. Stąd już prostym tokiem rozumowania można było opisać fazy powstania nazwy odnoszące się do ciągu logicznego: konserwa mięsna – mięso – Madagaskar – mięso na Madagaskarze czyli małpy. Zatem małpa.
Oczywiście i małpy znalazły się z biegiem czasu w menu wojennym, acz nie w formie konserw.
Umierając z głodu kapitulowała najpierw wygłodzona załoga Bataanu, a 6 maja 1942 Corregidoru. Nim jednak to się stało, chaos wydawał się wszechwładny. Chaos i głód. Przydziałowe konserwy z czasem ustąpiły miejsce sucharom, te jaszczurkom, a te z kolei larwom i robakom. Do rangi luksusu urastało mięso z koni i mułów, uprzednio służących w charakterze środków transportu.


Amerykańska racja typu K, wprowadzona do użytku podczas II Wojny Światowej. Wariant śniadaniowy w postaci konserwy zawierającej jajecznicę z mięsem, suchary, kawę, papierosy, słodycze i gumę do żucia. /Zdjęcie: US Army

Niedożywienie powodowało choroby wzmagane dodatkowo klimatem. Szalała czerwonka pełzakowa, czerwonka brzuszna, malaria, beri-beri i inne. Mięso z konia czy muła jest jeszcze zjadliwe dla mieszkańców zachodniego świata, ale mięso z małpy to już nie tak od razu. Głód jest jednak nazywany najlepszą przyprawą i to, co dla mieszkańców dżungli jest oczywistością, dla białych żołnierzy oczywistością się stać musiało.
Jeden z żołnierzy walczących na Baatan tak wspominał: Żyje się całkiem nieźle. Mam bambusowe łóżko, koc, mnóstwo wody, trochę za dużo komarów. Jedzenie jest znośne – mięso z carabao, małpy, czasem z muła. Jednak małpie mięso nie jest takim znów specjałem: Po ugryzieniu kęs zdawał się rosnąć w ustach, aż trzeba było dać odpocząć żwaczom. Większość małpiego mięsa wracała do menażek właściwie nietknięta. W latach 1920-1930 w Wojsku Polskim wprowadzono normy dla konserw wojskowych poczynając od specyfiki samych puszek.

Wytyczne dla puszek żywnościowych Wojska Polskiego w latach 1920-1930:
Puszki żywnościowe wyrabiane są z blachy stalowej cynowanej o grubości:
– 0,28 mm płaszcz puszki
– 0,38 mm na denku puszki
Cyna do pobiału blachy powinna być angielska gatunku Banko, zawierająca do 99,7% chemicznie czystej cyny i tylko śladowe ilości ołowiu. Cyna do lutowania zewnętrznego szwu płaszcza powinna być o składzie: 65% technicznej cyny angielskiej i około 35 % ołowiu.

Parametry puszki dla konserw mięsnych wynosi:
– waga netto 280 g
– wysokość 226 mm
– średnica 75 mm

Konserwa dziś

Współczesna racja żywnościowa nie wiele różni się od tych stosowanych 30-40 lat temu. W dużym pudełku znajdują się trzy dania główne, podwieczorek, przegryzki, smakołyki a nawet paczka chusteczek do nosa. W siłach zbrojnych USA jest ich dwadzieścia trzy rodzaje. Oddzielne menu dla wegetarian, wyznawców buddyzmu, Sikhów, muzułmanów oraz wyznawców judaizmu. Jest też wersja patrolowa, aby żołnierz miał mniej do dźwigania gdyż normalna racja do lekkich nie należy. Całość porcji mieści się w pudełku o wymiarach 200 x 180 x 105 mm. Na denku wypisane jest menu, a na pozostałych ściankach różne ważne informacje: rodzaj, datę pakowania (miesiąc i rok) oraz wielki napis: M.O.D. USE ONLY. NOT FOR RESALE (ang. Na użytek sił zbrojnych. Zakaz odsprzedaży) . Pewnie dlatego można je bez problemu kupić na internetowych aukcjach. Ale o tego rodzaju żywności kiedy indziej.


Współczesna francuska racja żywnościowa zawierająca m. in. cztery konserwy – dwa dania główne, deser, oraz przekąskę. /Zdjęcie: Wikimedia Commons

Obecnie odchodzi się od puszek na rzecz foliowych opakowań, ze względu na ich niską masę i łatwość wytwarzania. /Zdjęcie: US Navy

Skład chemiczny konserw wojskowych:
Konserwa polska 262 g (240 kcal)
– 60,97% woda
– 16,00% białko
– 18,47% tłuszcz
– 1,97% popiół

Konserwa polska 251 g (177 kcal)
– 65,1% woda
– 22,8% białko
– 10,5% tłuszcz
– 1,5% popiół

Konserwa polska 298 g (137 kcal)
– 73,05% woda
– 18,47% białko
– 6,23% tłuszcz
– 1,33% popiół

Konserwy rosyjskie (261 kcal)
– 60,11 % woda
– 16,44 % białko
– 20,93% tłuszcz
– 1,73% popiół

Konserwa japońska (176 kcal)
– 62,36% woda
– 20,18% białko
– 14,35% tłuszcz
– 2,99% popiół

Konserwy francuskie (181 kcal)
– 61,00% wody
– 29,00% białko
– 8,11% tłuszcz
– 1,32% popiół

Komentarze

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.

Dodaj komentarz

X