Przejdź do serwisu tematycznego

Sport

Program „Mój rower elektryczny”. Jakie warunki trzeba spełnić?

2025-04-14

Dzięki programowi „Mój rower elektryczny” będzie można odzyskać część kosztów związanych z zakupem e-bike’a. Jaką sumę będzie zwracał rząd? Które pojazdy…

Załamanie pogody. Łabędzi śpiew zimy?

2025-04-08

Trzeci stopień zagrożenia lawinowego? – 30 stopni Celsjusza? Metr śniegu w Tatrach? Razem ze skandynawskim niżem nadeszło załamanie pogody, a zima nie daje za wygraną…

Mistrzostwa Świata 2023 w Orientacji Precyzyjnej – relacja

2023-07-23

Początek wakacji to w tym roku intensywny okres w środowisku orienteeringowym. W lipcu odbyły się m.in. Mistrzostwa Czech oraz Mistrzostwa Świata w Orientacji Precyzyjnej, których gospodarzem również byli…

Fenix HM23 Runmaggedon – limitowana edycja lekkiej czołówki

2023-06-01

W sklepie Kolba dostępna jest lekka latarka czołowa Fenix HM23 limitowanej edycji Runmageddon. Miniaturowe urządzenie może być używane osobno bez opaski, wyposażone…

Buty motocyklowe Bates SP500 – recenzja

2021-04-06

Bates Footwear to producent specjalistycznego obuwia dla wojska, służb mundurowych i cywilnych zakładów produkcyjnych. Niedawno przedsiębiorstwo będące częścią grupy Wolverine Worldwide rozszerzyło…

Polaris RZR S 1000 EPS – Terenowa brzytwa

2021-03-23

A gdyby tak rzucić wszystko i wyjechać w przysłowiowe Bieszczady? Najlepiej w doborowym towarzystwie. Aby w pełni docenić otoczenie trzeba wpierw zjechać z asfaltu i zapuścić się w bezdroża. Przydałby…

Program „Mój rower elektryczny”. Jakie warunki trzeba spełnić?

2025-04-14

Dzięki programowi „Mój rower elektryczny” będzie można odzyskać część kosztów związanych z zakupem e-bike’a. Jaką sumę będzie zwracał rząd? Które pojazdy…

ROMET

Rowery w świetnej promocji. Przoduje elektryczny ROMET

2024-05-08

Romet jest aktualnie największym polskim producentem rowerów. Oferuje szeroki wybór jednośladów z różnych popularnych kategorii. Ich oferta obejmuje rowery górskie, gravele,…

Tegoroczny Pieniny Ultra-Trail® będzie rekordowy

2025-04-04

W weekend 25-27 kwietnia odbędzie się 12 edycja Pieniny Ultra-Trail®. Jeden z najważniejszych festiwali biegów górskich w Polsce kusi emocjami i nagrodami.

Dotknąć przestworzy, czyli o paralotniarstwie słów kilka – wywiad z Peterem „Peru” Chrzanowskim

2024-11-07

Zacznijmy od banału: człowiek od zawsze marzył o lataniu. Na przestrzeni wieków próby kolonizacji przestworzy podejmowali przeróżni konstruktorzy, z lepszym lub gorszym skutkiem. W końcu jednak…

Premiera nowego Garmina dla miłośników nurkowania

2025-02-13

12 lutego odbyła się premiera nowego sportowego smartwatcha od firmy Garmin. Descent G2 to urządzenie przeznaczone dla ludzi uwielbiających pływanie i nurkowanie.

Gdańsk

EkoKajak na Motławie. Darmowe pływanie za sprzątanie

2024-07-18

Przepis na udany dzień w Gdańsku? EkoKajak! Ta akcja wpisuje się już w Gdańsk na dobre: wystartowała w tym roku po raz czwarty. Gdański Ośrodek Sportu oferuje…

Załamanie pogody. Łabędzi śpiew zimy?

2025-04-08

Trzeci stopień zagrożenia lawinowego? – 30 stopni Celsjusza? Metr śniegu w Tatrach? Razem ze skandynawskim niżem nadeszło załamanie pogody, a zima nie daje za wygraną…

Zimowy Ultramaraton Karkonoski już w sobotę

2025-02-19

22 lutego rusza jedenasty już Zimowy Ultramaraton Karkonoski. Na starcie zjawi się 400 najwytrzymalszych sportowców!

Poradnik samoobrony – część 2

2021-05-18

W poprzednim odcinku  rozpocząłem cykl artykułów związany z szeroko rozumianą samoobroną. Poruszyłem wówczas aspekt prawny, przeanalizowałem sytuację niebezpieczną (próba kradzieży) i przedstawiłem kilka…

Poradnik samoobrony – część 1

2021-05-12

Kiedy słyszymy słowo samoobrona, zazwyczaj kojarzy nam się z walka związaną z obroną siebie, swoich bliskich lub dobra powierzonego nam pod opiekę. Rozszerzając…

Wieża widokowa na Dzikowcu Wielkim

2025-02-17

W miniony weekend otwarto nową wieżę widokową ma Dzikowcu Wielkim w Sudetach. Ta piękna góra na południowym-zachodzie kraju zyskała właśnie dodatkowe 32 metry.

Krakowski Festiwal Górski 2024 – najważniejsze informacje

2024-11-07

Krakowski Festiwal Górski odbędzie się w dniach 7-8 grudnia 2024 roku w Centrum Kongresowym ICE Kraków. Jak co roku w programie wiele atrakcji, między…

Relaks

Tradycyjne Święto Rękawki w Krakowie już 22 kwietnia

2025-04-14

Historycznie święto Rękawki było serią wiosennych obrzędów na cześć zmarłych, odprawianych w tradycji przedchrześcijańskiej. Współcześnie, od roku 2001, Centrum Kultury Podgórza oraz Drużyna Wojów…

Pociąg do Chorwacji? Przejazd z PKP już od 200 złotych

2025-04-11

Trwają pracę nad utworzeniem bezpośrednie połączenia pomiędzy Warszawą a chorwacką Rijeką, Ma być dość wygodnie i całkiem tanio!

Tradycyjne Święto Rękawki w Krakowie już 22 kwietnia

2025-04-14

Historycznie święto Rękawki było serią wiosennych obrzędów na cześć zmarłych, odprawianych w tradycji przedchrześcijańskiej. Współcześnie, od roku 2001, Centrum Kultury Podgórza oraz Drużyna Wojów…

Feryjna zmiana warty

2025-02-14

Najbliższy weekend to zmiana tur ferii szkolnych. Należy spodziewać się utrudnień na drogach prowadzących do zimowych kurortów.

Tradycyjne Święto Rękawki w Krakowie już 22 kwietnia

2025-04-14

Historycznie święto Rękawki było serią wiosennych obrzędów na cześć zmarłych, odprawianych w tradycji przedchrześcijańskiej. Współcześnie, od roku 2001, Centrum Kultury Podgórza oraz Drużyna Wojów…

Targi Turystyczne Market Tour 2025 już za miesiąc!

2025-04-09

10 i 11 maja na szczecińskich Wałach Chrobrego odbędzie się kolejna edycja Międzynarodowych Targów Turystycznych Market Tour. Przez imprezę tą przewinęło się w zeszłym roku…

Floryda – American Police Hall of Fame

2024-11-09

Będąc w okolicy Vailant Air Command warto podjechać do muzeum Police Hall of Fame. To naprawdę rzut beretem i dojechać tam można w pięć minut,…

Jak robić zdjęcia na wakacjach, żeby nie zapłacić grzywny? Poradnik

2024-05-30

Fotografowanie na wakacjach to nie tylko rejestrowanie pięknych widoków, ale także szacunek dla lokalnych zwyczajów, zasad i ochrony przyrody. Przestrzeganie tych wskazówek zapewni, że Twoje doświadczenia fotograficzne będą…

Targi BookGame 2025 już w ten weekend w Krakowie

2025-03-20

W Krakowie po raz trzeci odbywają się targi gier planszowych i stolikowych BookGame. To jedno z największych wydarzeń tego typu w Polsce.

Zjava, czyli Warszawski weekend z grami

2025-02-13

W najbliższy weekend w Warszawie spotykają się miłośnicy gier fabularnych i planszowych. Wydarzenie to skierowane jest zarówno do nowicjuszy jak i weteranów tego typu rozrywek.

Między historią a fikcją – czy warto przeczytać „Wojnę Wschodnią. Kroniki”?

2025-02-14

Co by było, gdyby zimna wojna przerodziła się w otwarty konflikt zbrojny?
Piotr Langenfeld w swojej książce „Wojna Wschodnia. Kroniki” zabiera nas do alternatywnej wersji historii Polski…

„Zabić Ukrainę. Alfabet rosyjskiej agresji” – wojna oczami reportera

2025-02-12

Marcin Ogdowski to jeden z najbardziej cenionych polskich korespondentów wojennych, znany z bezkompromisowych, rzetelnych i często brutalnie szczerych relacji z frontów wojennych. Jego najnowsza książka,…

Zamknięte szlaki w Karkonoskim Parku Narodowym

2025-03-14

Zaczyna się sezon godowy cietrzewi i sokołów. Od 15 marca zamknięte będą niektóre szlaki po polskiej i czeskiej stronie Karkonoszy.

Zamknięte szlaki w Tatrach

2025-03-04

Władze Tatrzańskiego Parku Narodowego zamknęły część szlaków górskich dla turystów. Gdzie nie możemy chodzić swobodnie u progu wiosny?

Zagrożenie ze strony niedźwiedzi!

2025-04-04

Przełom marca i kwietnia to okres kiedy głodne niedźwiedzie opuszczają swoje gawry po zimowym śnie. Spotkanie z kudłatymi zwierzętami jest w tym okresie najbardziej niebezpieczne.

Zamknięte szlaki w Karkonoskim Parku Narodowym

2025-03-14

Zaczyna się sezon godowy cietrzewi i sokołów. Od 15 marca zamknięte będą niektóre szlaki po polskiej i czeskiej stronie Karkonoszy.

Pociąg do Chorwacji? Przejazd z PKP już od 200 złotych

2025-04-11

Trwają pracę nad utworzeniem bezpośrednie połączenia pomiędzy Warszawą a chorwacką Rijeką, Ma być dość wygodnie i całkiem tanio!

Ograniczenia na Comino. Malta wpuści tam mniej turystów

2025-04-10

Niewielka wysepka Comino rokrocznie przeżywa latem zalew tysięcy turystów pragnących zanurzyć się w przepięknej Blue Lagoon. Najazd turystów jest jednak niebezpieczny…

Turystyka
ścieżka w lesie, biegnie wśród zieleniących się drzew

Poradnik nowicjusza. Chcę spać w lesie. Od czego zacząć?

2025-04-16

W poprzednim tekście, w którym opisałam swój pierwszy biwak, wspomniałam też o przygotowaniach i niezbędnym ekwipunku. Dziś chciałabym rozwinąć ten wątek, by pokazać, że spanie w lesie nie musi…

Zmiany w Palenicy Białczańskiej na trasie do Morskiego Oka

2025-04-16

Od majówki zaczną się zmiany w Palenicy Białczańskiej przy trasie na Morskie Oko. Na początku trasy pojawią się nowe punkty parkingowe i zatoczka dla busów.

Zmiany w Palenicy Białczańskiej na trasie do Morskiego Oka

2025-04-16

Od majówki zaczną się zmiany w Palenicy Białczańskiej przy trasie na Morskie Oko. Na początku trasy pojawią się nowe punkty parkingowe i zatoczka dla busów.

Samochodem przez USA: z Las Vegas do Yellowstone, cz. 16 Antelope Island

2025-04-12

Można powiedzieć, że praktycznie już zatoczyliśmy koło i kierujemy się powoli w stronę Las Vegas, ale mając ciągle jeszcze kilka dni wakacji, korzystamy ile…

Schronisko na Hali Kondratowej niebawem znów zacznie działać!

2025-04-14

Remontowane od dwóch lat schronisko na Hali Kondratowej zostanie ponownie otwarte już tej wiosny. Trwają ostanie prace wykończeniowe i już niebawem znów przyjmie ono…

The Cloud One – nowy hotel w Gdańsku

2025-03-31

27 marca oficjalnie otwarto nowy hotel na gdańskiej Wyspie Spichrzów. To „trzygwiazdkowiec” wizualnie inspirowany tradycyjnymi gdańskimi spichlerzami i bałtyckim bursztynem.

Bajkowe miejsca w Europie, które warto zobaczyć

2025-04-11

Na naszym kontynencie roi się o niezwykłych miejsc żywcem wyrwanych z epickich baśni i powieści fantastycznych. Nie musimy szukać, tak popularnych za oceanem parków rozrywki, by znaleźć się…

Włoskie Rimini za 1000 złotych na majówkę

2025-03-17

Szybkie wakacje w maju? Rimini może okazać się strzałem w dziesiątkę dla tych, którzy wolą być oszczędni!

Siedem zasad na Bali, których lepiej nie łamać

2025-03-31

Lokalny rząd w należącej do Indonezji prowincji Bali wprowadza nowe zasady, których nieprzestrzeganie będzie wiązało się płaceniem wysokich grzywn. Na szczęście większość z nich to nic…

Już w sobotę w Krakowie Navigator Festival 2025!

2025-03-27

29 marca w krakowskim Nowohuckim Centrum Kultury odbędzie się wydarzenie dla miłośników odległych krajów i fascynatów niezwykłych wypraw. Przez cały dzień słuchać będzie…

„Czerwona Strzała” rusza w Bieszczady

2025-04-15

Od początku kwietnia z Krakowa do Zagórza można dojechać nowymi, spalinowymi pociągami o nazwie „Czerwona Strzała”. To kolejna trasa na, którą wyruszyły niemieckie maszyny DM90.

Samochodem przez USA: z Las Vegas do Yellowstone, cz. 16 Antelope Island

2025-04-12

Można powiedzieć, że praktycznie już zatoczyliśmy koło i kierujemy się powoli w stronę Las Vegas, ale mając ciągle jeszcze kilka dni wakacji, korzystamy ile…

Zmiany w Palenicy Białczańskiej na trasie do Morskiego Oka

2025-04-16

Od majówki zaczną się zmiany w Palenicy Białczańskiej przy trasie na Morskie Oko. Na początku trasy pojawią się nowe punkty parkingowe i zatoczka dla busów.

Schronisko na Hali Kondratowej niebawem znów zacznie działać!

2025-04-14

Remontowane od dwóch lat schronisko na Hali Kondratowej zostanie ponownie otwarte już tej wiosny. Trwają ostanie prace wykończeniowe i już niebawem znów przyjmie ono…

Tradycyjne Święto Rękawki w Krakowie już 22 kwietnia

2025-04-14

Historycznie święto Rękawki było serią wiosennych obrzędów na cześć zmarłych, odprawianych w tradycji przedchrześcijańskiej. Współcześnie, od roku 2001, Centrum Kultury Podgórza oraz Drużyna Wojów…

Już jutro Miedzynarodowy Dzień Przewodnika!

2025-02-20

21 lutego po raz 35 świętujemy Międzynarodowy Dzień Przewodnika. Z tej okazji wiele polskich instytucji organizuje darmowe wycieczki dla chętnych.

tablice informacyjne - puszcza słupecka oraz obszar natura

Chodź na spacer! Fajnie miejscówki w okolicach Warszawy. Część pierwsza: Rezerwat Przyrody Puszcza Słupecka

2025-04-06

Moja relacja z Warszawą jest dość skomplikowana. Z jednej strony uwielbiam ogromny dostęp do wszelakich usług i możliwości, jakie daje mi miasto, z drugiej zaś coraz…

Już jutro Miedzynarodowy Dzień Przewodnika!

2025-02-20

21 lutego po raz 35 świętujemy Międzynarodowy Dzień Przewodnika. Z tej okazji wiele polskich instytucji organizuje darmowe wycieczki dla chętnych.

Sezon na poroża

2025-03-07

Na początku marca sezon, w którym samce jeleni i danieli zrzucają swoje poroże. Naturalnie znalezione rogi mogą być ciekawą pamiątka z wycieczki, ale gdzie i w jakich okolicznościach…

Schronisko PTTK na Magurze Małastowskiej powróci!

2025-02-12

Zamknięte w 2021 roku Schronisko PTTK na Magurze Małastowskiej ma zostać odnowione i rozbudowane. Prace ruszą wiosną.

Torba Helikon-Tex Mission dostępna już w sprzedaży

2024-04-04

Nowość z targów IWA OutdoorClassics 2024 dostępna jest już w sprzedaży. Torba Mission stanowi dalekie rozwinięcie torby Rangemaster, wyróżniając się usztywnioną konstrukcją…

Kiwi Madeira

Aluminiowy kamper NEXSD One w aranżacji KIWI Madeira

2024-03-18

Zaprezentowany kamper NEXSD One łączy aerodynamiczną zabudowę kempingową zintegrowaną z bazą w postaci Volkswagena Craftera. W przeciwieństwie do kampera półzitegrowanego, gdzie szoferska i część mieszkalna…

Człowiek

Urodziny Helikon-Tex!

2025-04-16

Polska firma produkująca ubrania i sprzęt outdoorowy, militarny i survivalowy Helikon-Tex obchodzi urodziny. Z tej okazji ruszyło kilka fajnych promocji i to zarówno na stronie samej firmy…

Sprawdźmy ostrzałki terenowe Sharpi

2025-04-16

Dla jednych noże to kawałki metalu, proste narzędzia. Dla innych – pasja, czy nawet profesja. Tak czy inaczej, jedno jest pewne. Prędzej czy później potrzebować…

Urodziny Helikon-Tex!

2025-04-16

Polska firma produkująca ubrania i sprzęt outdoorowy, militarny i survivalowy Helikon-Tex obchodzi urodziny. Z tej okazji ruszyło kilka fajnych promocji i to zarówno na stronie samej firmy…

Sprawdźmy ostrzałki terenowe Sharpi

2025-04-16

Dla jednych noże to kawałki metalu, proste narzędzia. Dla innych – pasja, czy nawet profesja. Tak czy inaczej, jedno jest pewne. Prędzej czy później potrzebować…

Sprawdźmy ostrzałki terenowe Sharpi

2025-04-16

Dla jednych noże to kawałki metalu, proste narzędzia. Dla innych – pasja, czy nawet profesja. Tak czy inaczej, jedno jest pewne. Prędzej czy później potrzebować…

Gerber LST – klasyk na każdy dzień w dwóch odsłonach

2025-04-16

Gdy w 1980 roku Gerber stworzył nóż LST, nikt nie przypuszczał, że prosty folder z plastikową rękojeścią stanie się jedną z największych legend EDC. Dziś, ponad…

Amazfit Bip 6 – tani budżetowiec o solidnych parametrach

2025-04-01

Amazfit Bip 6 to nowy, tani smartwatch od Zepp Health. Za nieco ponad 300 zł dostaniemy zegarek, który powinien zadowolić niewymagających fanów zdrowego trybu życia.

Premiera Amazfit Active 2. Budżetowy telefon dla aktywnych

2025-02-20

Do sprzedaży w naszym kraju trafił właśnie nowy telefon firmy Zepp Health. Amazfit Active 2 to telefon dla oszczędnych, który lubią aktywnie spędzać czas.

Pierwszy hotel Mövenpick w Polsce

2025-02-10

6 lutego w Karpaczu otwarty został pierwszy w Polsce hotel należący do szwajcarskiej sieci Mövenpick. W pięciogwiazdkowym hotelu gości czeka ponad sto pokoi wraz z odpowiednim…

Liofilizowane desery od LYO

2024-12-03

W góry zawsze warto zabrać ze sobą coś słodkiego. Może to być dla nas nagroda, pocieszenie, albo po prostu zapas kalorii, kiedy ich potrzeba. W moim…

Patagonia

Śmieciozoik. Patagonia stanęła do walki z fast fashion

2024-08-26

Patagonia w filmie „The Shitthropocene” ostrzega przed erą „taniego szajsu” i niekończącej się konsumpcji. Choć humorystyczny ton nawiązuje do stylu Philomeny Cunk, przekaz filmu…

Tani sprzęt – problem czy rozwiązanie? Recenzja refleksyjna

2024-04-26

Ale tandeta… Do czego to ma służyć? Z czego to zrobili, z gumolitu? Ostrości nie trzyma i gnie się na wszystkim! Ale słabe szwy… I już się sprało… Oraz wiele, wiele innych narzekań.…

Guns N’ Roses zagra na Rock For People!

2024-12-09

Organizatorzy festiwalu Rock For People, który organizowany jest w Hradec Kralove w Czechach, ogłosili dzisiaj kolejną gwiazdę, dodając jednocześnie piąty dzień. Z okazji 30.…

Rock For People – znamy pierwsze gwiazdy!

2024-11-14

Rock for People zachwycił fanów ogłoszeniem pierwszych trzydziestu artystów – w tym dwóch headlinerów – którzy wystąpią na 30. edycji festiwalu. W lecie Park…

Premiera Amazfit Active 2. Budżetowy telefon dla aktywnych

2025-02-20

Do sprzedaży w naszym kraju trafił właśnie nowy telefon firmy Zepp Health. Amazfit Active 2 to telefon dla oszczędnych, który lubią aktywnie spędzać czas.

schronisko

Zatrucia w Tatrach. Czy Sanepid określił, że jest już bezpiecznie?

2024-09-02

W niedzielę ratownicy TOPR ewakuowali z Doliny Pięciu Stawów około 20 osób. Turyści skarżyli się na objawy takie jak biegunka, wymioty i osłabienie organizmu.…

Bezpańskie psy

Bezpańskie psy pod ostrzałem. Turyści rozśwcieczeni

2024-08-28

Nowe tureckie prawo jest skierowane bezpośrednio w bezpańskie psy, których na tę chwilę jest około 4 milionów w całym kraju. Prawo wymusza na gminach ubój tych zwierząt…

Lornetka Vortex Vulture 10×56 HD

2024-05-19

Przyznam, że gdy pierwszy raz zetknąłem się z lornetką Vulture HD 10×56 od Vortexa, nie byłem przekonany, czy jest faktycznie tak superancka, jak świadczą pochlebne opinie na rozmaitych…

Kalendarium

Krakowski Festiwal Górski 2024 – pięć rzeczy, które trzeba wiedzieć

2024-12-05

Krakowski Festiwal Górski odbędzie się już w najbliższy weekend (7-8 grudnia) w Centrum Kongresowym ICE Kraków. Pasjonaci gór i wspinacze – jeśli jeszcze…

Pol'and'Rock

Pol’and’Rock Festival 2024. Kolejne gwiazdy zapowiedziane

2024-06-28

Coraz więcej gwiazd dołącza do line-upu Pol’and’Rock Festival 2024. Co więcej, ostatnio ogłoszono artystę, który z pewnością zaskoczy wielu fanów. Kogo zobaczymy na scenie podczas…

Ciąć, kroić, strugać cz. 1: Nożowe abecadło

Jaki nóż zabrać do lasu? Jaki jest najlepszy? Jaki najbardziej uniwersalny? Do czego właściwie będzie mi potrzebny? Który jest survivalowy , a który nie? To pytania, które często słyszę jako instruktor sztuki przetrwania. Dziś odpowiadam na nie hurtem.

 

Absolutna podstawa

Po latach doświadczeń i zbierania wiedzy na temat survivalu muszę w pełni zgodzić się z „mantrą” survivalowców, bushcrafterów, harcerzy, leśników i wszystkich, którzy spędzają czas na łonie natury: nóż to podstawa. Bez dobrego noża nie ma co ruszać się w teren. No chyba, że idziemy wyłącznie na spacer, nie planując niczego innego i zabierając ze sobą
w pełni przygotowaną żywność. Niestety, wybór noża, który będzie nam odpowiadał, nastręcza wiele kłopotów. Dlatego postanowiliśmy pomóc swym czytelnikom w dobraniu odpowiedniego narzędzia.

Doświadczenie własne

Survival to taka specyficzna dziedzina, w której, poza głównymi prawidłami, wszystko jest względne. Nie ma czegoś takiego jak najlepsza metoda zbudowania szałasu czy rozpalenia ognia. Najlepszą jest ta, którą znasz i której możesz użyć w danej sytuacji. Nie ma też rozwiązań bez wad. Dlatego każdy, w miarę poznawania różnych sposobów radzenia sobie z problemami, dobiera te, które najbardziej mu odpowiadają. To samo dotyczy noży. Drodzy Czytelnicy: nie traktujcie tego, co tu przeczytacie, jako wyroczni. To tylko nasze doświadczenia, które zebrałem i opisałem, aby ułatwić Wam samodzielne podjęcie decyzji i rozpoczęcie własnej przygody z nożami.

Rodzaje noży

Nie zamierzam tworzyć specjalistycznego wykładu. W najbliższych akapitach przedstawię tylko te podziały i wiadomości, które mają praktyczne znaczenie dla kogoś, kto chce kupić, użytkować i utrzymać nóż. Dokonuję też uogólnień, aby nie „rozwlekać” artykułu. Pamiętajmy, że od każdej reguły są wyjątki.

Podstawowym podziałem noży jest rozróżnienie na posiadające ostrza stałe oraz takie, których klinga jest składana. Nóż z ostrzem stałym to każda popularna finka, a także większość noży myśliwskich i bojowych. Ostrze przechodzi w rękojeść i jest w niej umocowane trzpieniem (fixed – głownia i rękojeść stanowią jedną całość). Rękojeść może być w całości nakładana na niezaostrzone przedłużenie głowni (trzon). Tego ostatniego typu noże są nazywane full tang (pełny trzpień) i charakteryzują się dużą trwałością, a okładziny można zastąpić nowymi.

Noże z ostrzami stałymi (o głowni stałej)

Nóż z ostrzem składanym to każdy scyzoryk, folder, nóż motylkowy czy sprężynowy. Może on posiadać jakiś mechanizm otwierający. Powinien mieć (i większość ma) blokadę ostrza uniemożliwiającą przypadkowe złożenie. Te noże są zwykle mniejsze od tych z ostrzem stałym. Ich wielką zaletą jest możliwość noszenia w kieszeni, często dodatkowo zamocowanych za pomocą klipsa. Wadą tego typu noży bywa słabe przytwierdzenie głowni, która może się obluzować, a nawet wyłamać. Niektórych noży z ostrzem składanym w ogóle nie można uznać za survivalowe i będę przed nimi przestrzegał.

Noże z ostrzami składanymi. Dwa pierwsze (multitool i scyzoryk) w ogóle nie posiadają blokady ostrza, co przy wielu czynnościach, wymagających większego nacisku, może stanowić źródło zagrożenia

Budowa noża

Klasyczny nóż Bowie. Dwustronny jelec, podcięcie kalifornijskie, rękojeść, której profil tworzy kulę czyli głowicę

Niezależnie od typu ostrza, każdy nóż składa się z kilku podstawowych elementów. Rękojeść to oczywiście część, za którą trzymamy podczas operowania narzędziem. Może być wykonana z bardzo wielu materiałów. W ostatnich latach obserwujemy tendencję do wykonywania rękojeści z tworzyw sztucznych, które dodają utylitarności  nożowi. Widać jednocześnie starania o znalezienie złotego środka pomiędzy użytecznością i wyglądem rękojeści drewnianej. Może być zaopatrzona w kulę, jednak najczęściej ogranicza się ją do zgrubienia na końcu. Kształt rękojeści to ważna kwestia. Ma ogromny wpływ na poręczność  narzędzia.

Pięć różnych rękojeści noża. Od lewej: prostokątna, drewniana; okrągła, beczkowata; okrągła, zwężająca się; dwie prostokątne, z tworzyw sztucznych, profilowane

Jelec jest często zmniejszany do minimum (np. wcięcie w rękojeści przy samej głowni),
a nawet pomijany, szczególnie w nożach składanych. Zazwyczaj jest wykonany z tego samego materiału, co rękojeść, lub innego bardziej ozdobnego. Jego zadaniem jest chronić dłoń użytkownika przed zranieniem przy przypadkowym ześliźnięciu palców. Umożliwia pewniejsze chwycenie noża. Poza małymi modelami kieszonkowymi, odradzam kupowanie noża bez żadnego jelca.

Różne rodzaje jelca. Od lewej: dwa metalowe, jednostronne; dwa jednostronne, wykonane z tego samego materiału co rękojeść; jelec dwustronny, krótki; brak jelca

Głownia to najważniejsza część noża. Można nią operować, nawet jeśli utraci rękojeść . Ma stronę grzbietową (najczęściej tępą, choć popularne są piły), brzusiec (krawędź tnąca), zadzior grzbietowy (którego kształt nazywamy podcięciem) i sztych, czyli sam czubek ostrza. Wykonuje się ją z różnych gatunków stali. Bywa zaopatrzona w zbrocze, czyli rowek wzdłuż osi ostrza, który zmniejsza wagę i zwiększa wytrzymałość noża. W głowni wyróżniamy ponadto sztych (1/3 długości z przodu) oraz piętę lub fundament (1/3 długości z tyłu, po stronie rękojeści). Często spotykamy się z tzw. ricasso, czyli tępym odcinkiem głowni zaraz za rękojeścią.

Na zdjęciu widnieje nóż do rzucania, ukazany jako przykład sztyletu, czyli głowni posiadającej dwie krawędzie tnące

Dwa foldery typu „combat”, czyli z ostrzami ukształtowanymi jako noże bojowe. To również jest forma sztyletu.

Dwustronne ostrzenie

Jeżeli nóż ma zaostrzone zarówno brzusiec, jak i grzbiet, wówczas najczęściej mówimy
o sztylecie. Tak samo bywają produkowane noże do rzucania. Sztylet czy rzutka jest bronią ofensywną, a nie narzędziem przetrwania. Dwustronne ostrzenie powoduje, że wielu bardzo przydatnych czynności nie będzie można nimi wykonać albo będą trudniejsze z powodu niemożności dociśnięcia ostrza od góry. Jeśli więc jesteś entuzjastą albo kolekcjonerem, kup sobie sztylet. Jeśli chcesz praktyczny nóż do lasu, zachwycaj się sztyletem, ale kup finkę.

Zestaw tak zwanych rzutek, czyli noży przeznaczonych do rzucania. Należą do grupy tych, które trudno określić mianem noży przetrwania

Sztych i podcięcie

Do kwestii bardziej zaawansowanych – na które warto zwrócić uwagę – należą sztychy
i podcięcia noży. Sztych to sama końcówka, najczęściej ostra, mniej lub bardziej spiczasta. Podcięcie to profil grzbietu noża, który najczęściej jest tępy. Od kształtu tych dwóch elementów zależy możliwość wykonania wielu czynności, zarówno z powodu poręczności, jak i ciężaru główni.

Sześć najpopularniejszych typów podcięcia głowni noża. Większość noży, jakie można znaleźć
w sklepach (poza „tanto” – sztych a’la katana – oraz karambitem), stanowią odmiany, wariacje i kombinacje powyższych.

  1. Podcięcie kalifornijskie, bardzo popularne w nożach typu Bowie.
  2. Podcięcie tureckie, charakteryzujące się długim sztychem, popularne w nożach wędkarskich, służących do filetowania ryb.
  3. Podcięcie klasyczne, najczęściej spotykane w nożach bojowych, również opartych na Bowie.
  4. Podcięcie skandynawskie (tzw. skandi). Tak ukształtowane ostrza miały i mają harcerskie finki.
  5. Sztych kroplowy. W różnych odmianach popularny w folderach i innych nożach kieszonkowych. Jego skrócona odmiana (spey) jest typowa dla scyzoryków.
  6. Sztych typu „owcze kopyto”, obecnie najczęściej spotykany w małych nożykach kuchennych, niegdyś popularny w tak zwanych „kozikach”.

Cztery popularne podcięcia i sztychy. Od lewej: sztych kroplowy (drop point), podcięcie skandi, podcięcie kalifornijskie i podcięcie klasyczne

Inne odsłony podcięcia. Od góry: tureckie, kombinowane a’la skandi, owcze kopyto, tanto, kolejnwe kombinowae. Nikt nie powiedział, że wytwórcy mają obowiązek trzymać się ustalonych przez kogoś wzorów

Generalnie można powiedzieć, że im dłuższy jest sztych noża (nie cała głownia) , tym więcej precyzyjnych zadań można nim wykonać. Choćby wydłubanie czy przewiercenie czegoś. Jednak im precyzyjniejszy nóż, tym trudniej użyć go do „ciężkich” zadań, jak rąbanie albo struganie. Głownia staje się po prostu zbyt lekka. Warto zwrócić uwagę, że w nożach z podcięciem kalifornijskim i tureckim, szczególnie tych dużych, czasem występuje „fałszywe ostrze”, czyli zwężający się ku górze szlif krawędzi. Zwiększa to precyzyjność dużego ostrza oraz poprawia jego zdolność penetracji.

Głownia z podcięciem kalifornijskim, zaopatrzona w fałszywe ostrze

Stal i HRC

Metalurg będzie bardzo zawiedziony treścią tego akapitu. Prawda jest taka, że zwykły użytkownik noża nie musi wiedzieć, czym różni się stal 440C od AUS-8, a te dwie od 8Cr13MoV. To wiedza dla specjalistów i fascynatów bądź osób, które poszukują noża do zadań specjalnych. Nie potrzebujemy noży, którymi można rąbać cegły. Ktoś powie, że przecież dzięki znajomości stali głowni będziemy wiedzieć, jak bardzo na nóż uważać. A ja odpowiem: uważaj zawsze i nie kupuj czegoś, co będziesz się bał uszkodzić. Przynajmniej nie na początku. A jeżeli mimo wszystko interesują Cię kwestie metaloznawcze, odsyłam do specjalistycznej literatury.

Wycinek głowni noża, zaopatrzonej w zbrocze oraz ząbkowane ostrze na fundamencie

HRC to nic innego ja k współczynnik twardości stali Rockwella (HR), wyrażony w skali „C” stosowanej do stali hartowanej. Teoretycznie do produkcji noży używa się stali w zakresie od 20 do 70 punktów, ale można kupić noże o większej twardości. Najczęściej znajdziemy noże zahartowane do 53-59 HRC i nie ma co narzekać. Więcej tak naprawdę nie potrzebujemy, a wręcz mogłoby to być niebezpieczne dla użytkownika. Trzeba też mieć świadomość, że różnica już jednego punktu jest odczuwalna przy stałym operowaniu nożem przez zwykłego śmiertelnika. To nie jest temperatura, gdzie 30 czy 31 stopni właściwie niczym się nie różni. Upał i tyle. Punkt różnicy w skali twardości zmienia bardzo wiele.

 „Podręczny zestaw do rąbania”. Siekiery i toporki zwykle wykonuje się z odmiennej stali niż noże, dzięki czemu lepiej znoszą nagłe naprężenia

Warto wiedzieć, co nam ta skala mówi. Im twardsza stal (wyższe HRC), tym bardziej możemy nóż naostrzyć i tym dłużej trzyma ostrość podczas użytkowania. Proces ostrzenia jest też dłuższy i bardziej pracochłonny. W nagrodę za cierpliwość otrzymujemy narzędzie, na którym będziemy mogli długo polegać. Warto poświęcić nawet kilkanaście minut więcej, żeby nóż się nie stępił po zastruganiu pierwszego kołka. Z drugiej strony, wysokie HRC najczęściej oznacza niską udarność stali, czyli odporność na pęknięcia i wykruszenia. Takie ostrze może pęknąć nagle przy przerąbywaniu się przez sęk albo jeśli coś nim podważymy.

Dlaczego zatem nie kupić noża, który będzie ostry niemal wiecznie? Po pierwsze: cena. Im coś droższe, tym bardziej boimy się to stracić, uszkodzić, zepsuć. Nóż w terenie ma być praktyczny. Po co tracić czas (i zabawę) na zastanawianie się, czy daną czynność mogę wykonać, czy też może uszkodzę sobie „wychuchane” ostrze? Po drugie: bezpieczeństwo użytkownika. Do kuchni, gdzie pracujemy najczęściej precyzyjnie, bardzo chętnie sprawię sobie japoński nóż o HRC 68. Po naostrzeniu całymi miesiącami kroi niemal sam. Wystarczy przyłożyć go do pomidora i patrzeć jak powstaje idealny plasterek. A teraz wyobraźmy sobie, że wskutek zetknięcia z sękiem przy rąbaniu gałęzi tracimy panowanie nad takim ostrzem. Nóż się wywija, ostrze odskakuje, uderza w ciało. To się zdarza nawet najbardziej „kutym i bitym” profesjonalistom. Chyba tylko gruba, puchowa kurtka mogłaby nas uchronić przed poważnym zranieniem. Zabawa prysła, krew tryska, myślimy nie o ognisku, na które należy uważać, tylko o tym, czy wystarczy bandaż, czy trzeba jechać na pogotowie i szyć. Moja porada: nie kupuj specjalistycznego narzędzia za pokaźna kwote, przynajmniej dopóki nie będziesz pewny / pewna, że wiesz, do czego Ci ono jest konkretnie potrzebne. Kup sobie średni cenowo praktyczny nóż, który będzie jako tako trzymał ostrość, a złamanie go nie wywoła wodospadu łez.

Zestaw noży składanych. Foldery i scyzoryki

Garść noży składanych typu „folder” o różnych typach ostrzy. Obecnie wybór wzorów dostępnych na rynku jest olbrzymi.

Rodzaje stali

Stal węglowa, nierdzewna i damasceńska  to trzy rodzaje materiału głowni, które nas tutaj interesują. Stal powstaje poprzez dodanie do żelaza węgla oraz innych domieszek, które zmieniają właściwości fizyczne i chemiczne materiału. Widywany często na ostrzach napis Stainless steel oznacza stal nierdzewną i nic więcej. Nie jest wyznacznikiem jakości. Stal nierdzewna może być tak samo marna, jak „rdzewna”. Używa się jej do produkcji noży wszelakich wielkości, przeznaczonych do cięcia, skrobania, strugania. Zawiera domieszki takich pierwiastków jak chrom, kobalt, molibden czy wanad. Jej zaletą jest to, że nie trzeba bardzo dbać o ostrze. Z drugiej strony, jej udarność, czyli odporność na kruszenie, jest mniejsza niż stali węglowej. Dopiero wyższej jakości stopy, solidnie hartowane, nadają się na przykład do rąbania.

Porównanie wyglądu ostrza noży używanych przez pewien czas. Z lewej stal nierdzewna, z prawej węglowa. Widać charakterystyczny nalot i zaczernienia, powstające na skutek utleniania materiału. Nie oznacza to, że nóż traci właściwości tnące

Stal węglowa nie zawiera takich dodatków, przez co jest podatna na korozję. O ostrze
z takiego materiału trzeba dbać (np. wycierać po użyciu na czymś mokrym lub kwaśnym)
i zawsze pokrywa się ciemnym nalotem. Z drugiej strony, jest to stal sprężysta, którą trudniej skruszyć czy złamać.

Damast, czyli stal powstająca w procesie dziwerowania, to najczęściej odmiana węglowa, ale można uzyskać też damast nierdzewny. Ostrza z tego materiału są droższe, mają właściwości przybliżone do niedziwerowanych kuzynów i bywają naprawdę piękne. Pomimo walorów estetycznych, przestrzegam przed kupowaniem ich, jeżeli brakuje nam doświadczenia. Szybko się okaże, że jest to właśnie ta ukochana zabawka, którą boimy się uszkodzić.

Dla początkujących polecam noże ze stali węglowej. Nietrudno je znaleźć, nie są drogie, w dodatku uczą dbania o narzędzie, którym się posługujemy. Zwykle nie najlepiej trzymają ostrość, dzięki czemu intensywnie uczymy się ostrzenia. W początkach przygody z survivalem raczej nie wybierzemy się od razu na tygodniowy obóz przetrwania, gdzie nóż będzie pozostawał w ciągłym użyciu, a ostrzenie mogłoby sprawiać problemy. Nóż nierdzewny to z kolei narzędzie dla „leniuszka”. Jest czym ciąć, ale nie trzeba pilnować, żeby ostrze było suche i czyste. Wiele noży można kupić w odmianie węglowej lub nierdzewnej.

Wygląd tak zwanego „wężowego wzoru” na klindze ze stali dziwerowanej

Zadbaj o swój nóż: ostrzenie

Po pierwsze, trzeba go naostrzyć. To temat na osobny artykuł, ale ogólnie, polecam ostrzenie dwustronne pod kątem 20 stopni. Bardzo dobre są osełki w układzie „V”, dzięki którym łatwo utrzymujemy kąt ostrzenia i unikniemy pojawienia się tak zwanego „drutu”, czyli zagięcia krawędzi tnącej. Osełki takie od kilku lat można kupić nawet w sklepach AGD, również modele mechaniczne. Odradzam używanie popularnych w kuchni osełek tarczowych, choć być może po prostu jeszcze nie znalazłem dobrej.

Ostrzenie to proces ścierania drobinek metalu w celu wyprowadzenia ostrej krawędzi. Jeśli nóż jest bardzo tępy, używamy osełki o małej gradacji („grubej”). Po wstępnym naostrzeniu bierzemy coraz „cieńsze” osełki (o większej gradacji). I tak aż do wyszlifowania ostrza. Wtedy rzeczywiście tnie, zamiast szarpać i rozrywać. Na początek ostrzenia polecam kamień, później osełki diamentowe i ceramiczne. O tej kwestii warto poczytać więcej i praktykować przy każdej okazji. Ostrzenie noża może być przyjemnością.

Zadbaj o swój nóż: higiena osobista noża

Alkohol, miękka, chłonna szmatka (na zdjęciu tetra, może być też bawełna) oraz trzy różne osełki. Zestaw do utrzymywania higieny noża

Po drugie, szczególnie jeśli kupujesz nóż ze stali węglowej, dbaj o to, żeby był czysty i suchy. Wytrzyj po każdym użyciu, szczególnie jeśli kroisz coś kwaśnego jak warzywa czy owoce. Wszystkie zawierają w sokach kwasy, które powodują korozję ostrza. Poza tym często tego samego noża będziesz używać zarówno do ostrzenia patyka, jak i smarowania chleba pasztetem. Lepiej żeby był czysty. Pod koniec dnia albo po powrocie do domu wyczyść go porządnie. Możesz użyć ostrej gąbki i jakiegoś detergentu, w terenie ciepłej wody
i patyczka do wydłubania zabrudzeń z zakamarków, np. przy jelcu. Trochę problemu sprawia czyszczenie scyzoryków, ale zalecam cierpliwość. Przecież nie chcemy, żeby tam coś gniło lub pleśniało, skoro za tydzień czy miesiąc znów będziemy nim kroić chleb albo smarować kromki masełkiem.

Przechowuj nóż w suchym miejscu, poza zasięgiem osób niepowołanych. Szczególnie mam na myśli dzieci, którym brakuje jeszcze wyobraźni i odpowiedzialności. Głupio by było, gdyby ulubiona zabawka stała się przyczyną paskudnego wypadku w domu, prawda?

Ważne!

Ostry nóż to bezpieczny nóż. Brzmi kuriozalnie, ale to prawda. Jeżeli krawędź tnąca jest dobrze wyprowadzona i gładka, to nóż rzeczywiście z dużą skutecznością (agresją) tnie, a nie rozrywa i miażdży, a praca idzie gładko, swobodnie i szybko. Użytkownik używa mniej siły, nie musi się mocować z narzędziem, a co za tym idzie, zmniejsza szasnę na przypadkowe ześliźnięcie dłoni z rękojeści albo utratę panowania nad nożem i upuszczenie go. Dbaj o swoje narzędzie, a zrewanżuje Ci się tym samym.

Sprawdź podobne tematy, które mogą Cię zainteresować

Oferta czeskiego producenta: noże Mikov na targach IWA 2024

Czeska marka Mikov to jedna z najbardziej cenionych, europejskich marek w świecie noży, znana głównie ze swojego automatycznego modelu noża, innowacyjnego podejścia i bogatego dziedzictwa…

Mactronic Flagger 650. Przyjaciółka na długie, zimowe wieczory

Jesień to taka pora, kiedy do naszego ekwipunku dołączamy latarki. Nawet jeśli wcześniej ich tam nie było. Dziś przedstawiam jedną z dwóch latarek, jakie…

Komentarze

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.

Dodaj komentarz

X