Konserwacja butów

Sposób konserwacji obuwia w dużej mierze zależy od tego, z czego są wykonane: czy to siatkowe, lekkie buty biegowe, czy hybrydowa konstrukcja łącząca materiały naturalne i syntetyczne, czy może obuwie skórzane – klasycznie sama skóra lub z membraną.

W przypadku obuwia z materiału siatkowego, dbanie o nie ograniczy się do oczyszczenia z błota. Wystarczy je co jakiś czas umyć i ewentualnie wypłukać środek specjalnym płynem lub wodą z szarym mydłem. Pozwoli to uchronić się przed nieprzyjemnymi zapachami i przedłuży żywotność materiału. Piasek i inne rzeczy, które mogą dostać się między włókna, będą działać jak papier ściery i przyśpieszą zniszczenie buta. Takie obuwie nie wymaga impregnacji, ale nie jest ona zabroniona. W tym celu należy wykorzystać impregnat do butów lub uniwersalny impregnat turystyczny. Wystarczy nimi popsikać czyste buty. Taki zabieg nie zrobi z przewiewnych biegówek butów wodoodpornych, ale z pewnością chwilę dłużej oprą się one np. deszczowi.

Kolejnym typem butów jest syntetyk z membraną. Czy wysoki, czy niski, zasada jest identyczna. Buty co jakiś czas należy wyczyścić z zabrudzeń oraz przepłukać w środku. Sól z potu, która osadza się w wyściółce, jest higroskopijna, przez co wydajność membrany znacznie spada. Dodatkowo w butach z membraną łatwiej o rozkwit „mikroklimatu”. Po wyczyszczeniu należy nanieść impregnat. Dlaczego jest tak istotny? By membrana prawidłowo działała, zewnętrzny materiał buta powinien być suchy, wtedy może ona w sposób wydajny i sprawny wyrzucać wilgoć z wnętrza. W momencie, gdy wierzch buta jest mokry, dużo trudniej jej oddać wilgoć i noga bardziej się poci. Dlatego w przypadku butów membranowych bardzo ważne jest, by je co jakiś czas impregnować. A kiedy jest ten czas? Można przyjąć, że nadeszła pora na kolejną impregnację, gdy na materiale zaczynają się pojawiać wilgotne plamy.

Trzecią opcją są buty z dodatkiem skóry. Niezależnie jakiego typu jest to skóra, czy licowa, czy zamszowa, czy też nubukowa, należy poza czyszczeniem z zewnątrz i wewnątrz używać również odpowiedniego impregnatu z odżywką. O ile w przypadku syntetycznych materiałów rodzaj impregnatu nie ma najmniejszego znaczenia, to w przypadku skóry powinien on zawierać dodatki nawilżające i odżywiające skórę. Znacząco przedłuża to żywotność butów. Zwłaszcza w przypadku nubuku i skóry licowej warto zadbać o odpowiednie nawilżenie. Uniknie się dzięki temu pękania butów na zgięciu. W przypadku gdy nie dysponujemy impregnatem z nawilżaczem, można użyć zwykłego uniwersalnego środka i dodatkowo skorzystać z odżywki w dezodorancie.

Kolejnym typem obuwia jest skóra licowa lub nubuk z Gore-Texem. Są to buty z jednego płata skóry lub kilku pozszywanych razem i podklejonych membraną. W takich butach zasada impregnowania jest taka sama, jak we wspomnianych butach z dodatkiem skóry, tyle że dysponujemy większą ilością środków impregnujących do wyboru. Można także zabezpieczać je dokładnie tak samo jak buty hybrydowe, jednak dużo lepszą opcją jest pastowanie/smarowanie butów preparatami z odżywką. Są różne środki, ja najchętniej do moich Haixów używam pasty w tubce Haix Active-polish w kolorze buta. Pozwala to na sprawną, nieszkodzącą membranie i wydajną impregnację połączoną z odżywką. Gdy wnętrze buta skrywa membranę, bardzo ważne jest używanie środków, które jej nie zniszczą Zwykłe tłuszcze do skóry dobrze zabezpieczą przed wodą, ale też „zapchają” membranę, co spowoduje znaczny spadek oddychalności i może skrócić jej żywotność. Dlatego najlepiej do pastowania butów używać środków producentów znających się na rzeczy jak np. środki Haixa. Do impregnacji butów tego typu zamiast środka w paście można też użyć wosku, który stworzy skorupę chroniącą but przed działaniem wody, należy jednak pamiętać, że nieco ograniczy to oddychalność.

Ostatnim typem obuwia jest to wykonane z samej skóry. Tu można popuścić wodze fantazji i inwencji twórczej, brak membrany pozbawia nas ryzyka „zapchania” czegokolwiek. Jednocześnie skóra wymaga naprawdę porządnego i dokładnego zaimpregnowania, abyśmy nie zostali nieprzyjemnie zaskoczeni na szlaku. Czyszczenie i płukanie jest takie samo jak w każdych innych butach, a impregnacja może przebiegać na kilka sposobów. Najłatwiejszym i najmniej skutecznym sposobem jest spsikanie impregnatem z odżywką. Starczy to na lekkie warunki i jedno przejście przez śnieg, trawę czy piasek. Osobiście nie stosuje tej metody. Sam swoje buty wykonane tylko ze skóry nacieram tłuszczem do skóry. Kilkukrotne nałożenie grubej warstwy tłuszczu powoduje dogłębne nasączenie materiału i uszczelnienie porów. Taka konserwacja daje mi możliwość chodzenia w wodzie jak w kaloszach przez +/- 30 minut. Impregnacja tłuszczem pozwala wciąż dość dobrze oddychać butom. Procesem jeszcze lepiej konserwującym, a właściwie dającym 100% wodoodporności, jest najpierw naoliwienie skóry specjalną oliwą do skóry, następnie natłuszczenie, a na sam koniec położenie warstwy wosku. Taki zabieg zrobi z butów kalosze, lecz jednocześnie ograniczy zdolność butów do oddychania, więc polecam to tylko na naprawdę ciężkie warunki. Jeśli woda z mydłem nie starczy do wyczyszczenia Waszych butów, możecie zaopatrzyć się w specjalne pianki czyszczące. Po nałożeniu na buty pianka skutecznie usuwa zabrudzenia.

Oczywiście niezależnie od metody impregnacji (tłuszcz, wosk lub pasta) buty zmienią nieco kolor, więc nie przyzwyczajajcie się zbytnio do wyglądu butów zaraz po zakupie

Wiecie już jak impregnować i czyścić buty, ale bardzo ważną czynnością, która wpływa na żywotność butów, jest odpowiednie suszenie. Pierwsze i najważniejsze: nie suszymy przy ognisku, kominku czy na kaloryferze odkręconym „na maksa”. Fakt, szybko wyschną, ale też są spore szanse na to, że buty się rozkleją i podeszwa odpadnie, a skóra przeschnie i popęka. Można suszyć z wykorzystaniem ogniska, ognia czy kaloryfera, ale zachowując dystans od źródeł ciepła. Bezpiecznie w przypadku ognia będzie co najmniej 50 cm. Dla usprawnienia schnięcia dobrą opcją jest wsadzenie papieru/gazet do wnętrza. Oczywiście możecie zapytać: skąd wziąć gazety w terenie? Niestety, w polskich lasach idzie je znaleźć, ale idealnym ich zastępstwem będzie także sucha trawa.
Po każdym wysuszeniu przemoczonego obuwia warto odżywić i zaimpregnować buty. Stosując się do powyższych zasad będziecie cieszyć się z obuwia przez wiele wypadów.